اگـر نـوجوانی هسـتید کـه روی صورتتان ماه گرفتگی، جای
زخم یا سوختگی وجود دارد یا صورتتان شکل خاصی دارد،
احتمالاً خوب می دانید که متفاوت به نظر رسیدن از دیگران
چقدر دشوار است. هربار که به آینـه مـی نگرید یا احساس
 مـی کنید کسی بـه سمـت شـما خـیـره شـده است، این
تـفـاوت بـه یـادتـان مـی آید. تـفاوت هـای بـزرگ در ظاهر به
خـاطــر جای سوختگی ها، نقص های مادرزادی، یـا سـایـر
بیماری هــا و اختلالات، میتواند منجر به پایین آمدن اعتماد
به نفس و تصـویر شـخص از بدن خود شود. تاثیر تصویر بدن
بـر روی اعتماد به نفـس در سنـیـن نـوجـوانـی بسیـار قـوی
است. گـرچـه داشتـن افـکار و احسـاسـات منفی به تفاوت
های ظاهری خود، کاملاً طبیعی است، اما پیدا کردن راهی
بـرای مثـبـت انـدیشـی بـرای ایجاد و ساخت تصـویـر بـدنـی
سالم و بالا رفتن عزت نفس شرط اساسی است.

عزت نفس چیست؟

عزت نفس به میزان علاقه مندی شما به خودتان و تقدیر و شناخت شما از شخصیت، کیفیات، مهارت ها و دستاوردهای فردی خود برمی گردد. مثل تصویر بدن، عزت نفس نیز می تواند بر پایه تصور شما از دید دیگران نسبت به شما استوار باشد. افرادی که عزت نفس پایینی دارند، با خودشان یا ظاهرشان احساس راحتی نمی کنند. مهم یا توانا انگاشتن خودشان برایشان سخت است. افرادیکه اعتماد به نفس بالایی دارند، درمورد خود و ظاهرشان رفتاری مثبت و مطمئن دارند و می توانند توانایی ها و ارزش های فردی خود را بشناسند.

چرا داشتن اعتماد به نفس اهمیت دارد؟

داشتن اعتماد به نفس برای همه افراد اهمیت زیادی دارد چون به شما کمک می کند دیدگاهی مثبت به زندگی داشته باشید و چه از درون و چه از بیرون، به خود ببالید. اکثر نوجوانانی که اعتماد به نفس بالایی دارند، زندگی برایشان لذت بخش تر است، بهتر می توانند با همسالان و بزرگسالان ارتباط برقرار کنند، برخورد با مشکلات و ناامیدی ها برای آنها آسانتر است و تا رسیدن به موفقیت کارهایشان را دنبال می کنند. این اعتماد به نفس است که به شما

• جرات و جسارت برای امتحان کردن کارهای تازه
• قدرت برای باور کردن خودتان
• اعتماد برای داشتن انتخاب هایی سالمتر برای ذهن و جسمتان

می دهد.

تفاوت های ظاهری چطور بر اعتماد به نفس من تاثیر می گذارد؟

نگاه کردن به دیگران و مقایسه کردن خود با آنها بین نوجوانان کاملاً طبیعی است. برای مثال، شما ویژگی های صورتتان را با دیگران مقایسه می کنید: بینی، لب ها، چشم ها، و موهایتان. یک بخش طبیعی از داشتن تفاوت های ظاهری این است که خودتان را به اندازه دیگران جذاب ندانید. وقتی احساس می کنید جذابیتی ندارید یا تفاوت هایی با دیگران دارید، شما را از ملاقات کردن افراد تازه و امتحان کردن چیزهای جدیدی که ممکن است از آن لذت ببرید بازمی دارد. اگر بخواهید احساس بدی نسبت به تفاوت های ظاهری خود پیدا کنید، درمورد جنبه های دیگر خودتان نیز احساس بدی پیدا خواهید کرد.

واکنش دیگران به تفاوت های ظاهری من، چه تاثیری بر اعتماد به نفس من دارد؟

شما هم مثل خیلی از نوجوانان دیگر که دارای این تفاوت های ظاهری هستند، ممکن است با افرادی که به شما خیره نگاه می کنند، درمورد عیب ظاهریتان سؤال می کنند یا در مورد آن نظر می دهند، مشکل داشته باشید. هر فردی (چه نقص ظاهری داشته باشد یا نداشته باشد) اگر ببیند کسی به او خیره نگاه می کند، احساس بدی پیدا میکند. چنین موقعیت هایی برخورد و آشنایی با افراد جدید، پیدا کردن دوستان تازه، رفتن به تیم های ورزشی، یا حتی اتخاذ شغل را دشوار می کند. اگر بعد از هر رابطه اجتماعی احساس ناراحتی در مورد ظاهرتان به شما دست دهد، داشتن اعتماد به نفس کمی سخت می شود. اما باید بفهمید که با اعتماد به نفس قدرت پاسخگویی به سوالات و نظرات دیگران را نسبت به ظاهرتان پیدا می کنید و می توانید اجازه ندهید که حرف ها یا خیره شدن های دیگران عزت نفس شما ر ا پایین بیاورد.

وقتی مردم به من خیره می شوند یا در مورد ظاهرم سؤال می کنند، آیا باید به خودم بگیرم؟

خیلی راحت است که وقتی کسی به شما خیره می شود فکر کنید که به طرز منفی در مورد ظاهر شما قضاوت می کنند، اما در اکثر موارد آنها قصد قضاوت کردن در مورد شما را ندارند و فقط کمی کنجکاو هستند. خیلی از آنهایی که سؤال می کنند قصد پررویی ندارند و سؤالشان از روی توجه و نگرانی است. خیلی از آنهایی که شما را برای اولین دفعه می بینند فقط یک چیز را درمورد شما می دانند: ظاهرتان. اما شخصیت شما به ظاهرتان بستگی ندارد به همین دلیل نباید سؤالات یا نظرات یک غریبه را چندان جدی بگیرید چون آنها چیزی درمورد شما نمی دانند. وقتی کسی به شما خیره می شود یا درمورد ظاهرتان سؤال می کند، از آن باید به عنوان فرصتی برای بالا بردن آگاهی آنها درمورد تفاوت ظاهری خود استفاده کنید. خیلی از افراد آگاهی خیلی کمی از تفاوت های ظاهری دارند و تا به حال با کسی با آن شرایط برخورد نداشته اند. شما می توانید سوء تفاهمات را برطرف کنید.

وقتی کسی به من نگاه می کند، در مورد ظاهرم سؤال می کند یا نظر میدهد، چه واکنشی می توانم نشان دهم؟

نظر دادن یا خیره شدن دیگران برای شما دشوار خواهد بود اما اگر بدانید که در چنین موقعیت هایی چه بگویید و اعتماد به نفس داشته باشید، کنجکاوی دیگران چندان هم برایتان ناراحت کننده نخواهد بود. باید از قبل جوابتان را آماده کنید. ابتدا درمورد برخی سوالاتی که ممکن است از وضعیت ظاهریتان بپرسند فکر کنید. بعد پاسخ هایی کوتاه درمورد تفاوت ظاهریتان یا علت داشتن آن بنویسید. می توانید برای پیدا کردن آگاهی بیشتر با پزشک خود صحبت کنید.

چند نکته مهم:

• با اعتماد به نفس و مطمئن صحبت کنید—به دیگران نشان دهید که هیچ دلیل برای خجالت کشیدن یا دست پاچه شدن ندارید.
• سن فرد مقابل را در نظر بگیرید—برای مثال: اگر لب شکری هستید، شاید یک بچه کوچک معنای آن را متوجه نشود. باید بتوانید آن را طوری توضیح دهید که او متوجه شود.
• با کلمات منفی وضعیتتان را توضیح ندهید—اگر از کلماتی مثل "زشت" یا "مسخره" درمورد ظاهرتان استفاده کنید، فقط بر افکار منفی دیگران صحه میگذارد و بالا بردن اعتماد به نفس را برایتان دشوارتر می کند.
• فقط در حدی که راحت هستید درمورد وضعیتتان توضیح دهید—اگر جزئیاتی درمورد وضعیت ظاهریتان هست که دوست ندارید با افراد غریبه درمیان بگذارید خیلی راحت با گفتن "دوست ندارم بیشتر در این رابطه صحبت کنم" مکالمه تان را قطع کنید.

در زیر به چند نمونه از این تفاوت های ظاهری و طریقه واکنش شما نسبت به توجه اطرافیان اشاره می کنیم:

اگر کسی درمورد این نقص ظاهری از من سؤال کرد اما من دوست نداشتم به او جواب بدهم چه باید بکنم؟

اصلاً ایرادی ندارد. کنترل مکامله دست شماست و می توانید خیلی راحت به آنها بگویید که علاقه ای به جواب دادن ندارید. وقتی کسی در یک مکان عمومی یا در حضور افراد کنجکاو دیگر از شما سؤال می کند این احساس در شما بیشتر می شود. عوض کردن موضوع صحبت کمک می کند تا فرد مقابل متوجه شود که دوست ندارید پاسخ بدهید. اگر کسی به شما خیره شده است، خیلی راحت می توانید به جای دیگری نگاه کنید یا مسیرتان را عوض کنید.

اگر احساس ناراحتی کردم و از وضعیتم خسته شدم چه کاری می توانم انجام دهم؟

اگر از این وضعیت خسته شدید یا احساس ناراحتی کردید و اذیت شدید، بیرون بروید و قدم بزنید یا بدوید، به موسیقی گوش دهید، یا با کسی که دوست دارید فعالیتی را انجام دهید که دوست دارید. گاهی اوقات بیان کردن احساستان بیشتر از نگه داشتن آن در دلتان به شما کمک می کند. با یکی از دوستان نزدیک یا یکی از آشنایان که به او اعتماد دارید و می تواند از شما حمایت کند و دلگرمیتان بدهد درد و دل کنید. حرف زدن با نوجوانان دیگر که موقعتی مشابه شما دارند هم می توانند مفید باشد.

چطور می توانم با وجود این ظاهر، اعتماد به نفسم را بالا ببرم؟

از آنجا که این تفاوت ظاهری فقط قسمتی از ظاهر شماست، سعی کنید روی احساستان بر کل قسمت های بدنتان متمرکز شوید. راه های زیاد دیگری برای کمک به تقویت اعتماد به نفستان وجود دارد مثل پوشیدن لباسهای زیبا، کوتاه کردن موهایتان به یک مدل جدید، خوردن غذاهای مقوی و ورزش کردن. یکی از بهترین راه ها برای داشتن احساسی خوب نسبت به جسمتان این است که بدانید سلامت هستید. ممکن است نتوانید این ایراد ظاهری را بپوشانید اما این قدرت را دارید تا احساس و رفتاری مثبت نسبت به خودتان داشته باشید.

برای داشتن رفتاری مثبت به تفاوت ظاهری خود چه باید کرد؟

رفتار مثبت با تعریف یک هویت برای خودتان که بر مبنای ظاهر یا احساسات و تصورات منفی دیگران نباشد، ایجاد می شود. راهکارهای زیر می تواند برایتان مفید باشد:

• تمرکز روی کارهای مثبتی که انجام می دهید و تمرکز بر روی ویژگی های عالی خود.
• تمرکز بر تحصیلات خود. یاد گرفتن به شما این قدرت را می دهد تا تفاوتی در زندگی خود و دیگران ایجاد کنید.
• شرکت کردن در انواع ورزش ها و فعالیت ها. این راهی بسیار عالی برای حفظ سلامت و تناسب اندامتان است که به تقویت تصویر بدنتان نیز کمک می کند.
• پیدا کردن یک سرگرمی جدید یا یاد گرفتن نواختن یک ساز جدید. تا به حال دوست داشته اید که بتوانید گیتار بنوازید؟ شاید دوست داشته باشید شطرنج بازی کردن را یاد بگیرید. برای شناخت استعدادهای درونیتان وقت بذارید.
• ایجاد هدف های تازه و رسیدن به آنها. داشتن هدف به شما احساس غرور میدهد و به شما برای مقابله با چالش های زندگی کمک میکند.
• الهام بخش دیگران باشید. اگر برای برخورد با موقعیت های اجتماعی و تقویت اعتماد به نفستان راهکارهایی پیدا کرده اید، خیلی خوب است که این راهکارها را در اختیار دیگران قرار دهید.

داشتن تصویر بدنی سالم و اعتماد به نفسی بالا ممکـن اسـت کاری دشـوار بـاشد چـون مطـمـئن و راحت شدن با وضعیت ظاهریتان زمان می برد. همانطور که برای ارتقاء تصویر بدنتان تلاش میکنید، خویشتن پذیری را تجربه خواهید کرد و یـاد مـی گـیـرید کــه ویژگی ها و مهارت های خود را بشناسید.