عواملي مانند علاقه و استعداد و اراده شخصي، مطالعه كتاب و كسب دانش و كسب تجربه توأمان در هر زمينه و از جمله مديريت مي‌توانند باعث كاميابي ما باشند.
اين حقيقت نيز روشن است كه اگرچه در كليات، افراد يا روشهايي مي‌توانند مورد الگوبرداري ما قرارگيرند، اما بطور محض هيچ دستورالعمل، روش يا تجربه خاصي نمي‌تواند الگوي كامل كاميابي باشد.
اين امر به‌خصوص در زمينه‌هاي نرم‌افزاري مديريت يعني سازماندهي، برنامه ريزي، انتخاب و پرورش نيروي انساني و نيز در زمينه‌هاي دل‌افزاري يعني روابط انساني، انگيزه و پرورش آن كه ديدگاه‌ها، گرايش‌ها و اعتقادات خود مديران در آن نقش اساسي دارد، بيشتر صدق مي‌كند.
درواقع سه عنصر اساسي اعتقادات و ديدگاه‌ها، مطالعه اصول علمي و مديريتي روابط انساني و كسب تجربيات كاربردي، از عوامل كاميابي ما خواهند بود.
بسياري از مديران همواره بر اين باورند كه مديريت صرفا ذاتي و يا تجربي است. اما اگر اين دو ويژگي را به اصول و دانش علمي تجهيز نكنيم، كاميابي ما را در اعمال مديريت در يك سازمان و يا كار و كسب بزرگ و جدي، تضمين نخواهد كرد.
در امور مديريتي به ويژه آن جا كه با انسان سر و كار داريم، عوامل گوناگوني مثل سابقه تاريخي و فرهنگي، شرايط اجتماعي و اقتصادي و زمان و مكان در اعمال مديريت نقش اساسي ايفا مي‌كند.
اگر چه علم و تجربه ثابت كرده است كه انسان در همه جاي دنيا انسان است و اصول علمي حاكم بر پرورش، انگيزه و شناخت و پاسخگويي به نيازهاي روحي او نيز مي‌تواند كليت داشته باشد، اما به هر حال ضرورت دارد كه اين اصول علمي روابط انساني را با تلاش و تعديل و تطبيق با محيط بومی به كار گيريم تا بتوانيم به توصيه‌ها و روش‌ها و الگوهاي مديريتي يك جامعه و يا يك سازمان دست يابيم.
توصيه‌هاي كلي برای مدیران ايرانی
قاطع اما مهربان باشيد.
جدي اما لطيف باشيد.
حتا اگر جوان هستيد، در مقام مدير پدر باشيد.
همواره معلم باشيد. يادمان باشد كه همكاران از رفتار شما، بيشتر از گفتارتان مي‌آموزند.
صميمي و با صداقت باشيد و سعي كنيد رفتار شما بر گفتارتان منطبق باشد.
با گذشت باشيد.
زودتر از ديگران بياييد و ديرتر از ديگران برويد.
نظم را در محيط كار برقرار كنيد.
آراستگي و پيراستگي را كه شامل پاكيزگي، زيبايي، ايمني، بهداشت و انضباط در ميحط كار مي‌شود، در محيط كار اعمال كنيد. اين پديده موجب بالا رفتن روحيه و در نتيجه سبب افزايش بهره‌وري و بالاخص كيفيت مي‌شود.
به اصول، قول‌ها و به تعهدات خود و همكارانتان در مديريت، پايبند باشيد.
حتي‌الامكان شما يا نماينده‌تان بايد در همه صحنه‌هاي شادي و غم همكارانتان حضور داشته باشيد.
در امر روابط با ديگران، احساساتي، هيجان‌زده و با شتاب عمل نكنيد.
به هنگام خشم تصميم نگيريد.
در قضاوت عجله نكنيد و آن‌گاه كه قضاوت مي‌كنيد با عدالت قضاوت كنيد.
بيش از آنچه مي‌گوييد، عمل كنيد و حتي پس از آن كه عمل كرديد، بگوييد. چه بسا ضرورت هم نداشته باشد كه بگوييد. نتيجه عمل شما، سخنگوي اعتقادات، ديدگاه‌ها و ادعاهاي شماست.
اصل «صاد» يكي از عوامل مهم اعتماد و اعتقاد زيردستان به مديريت در ايران است. اين اصل مهم شامل اين عوامل مهم مي شود:
صداقت
صميميت
صبوري
صراحت
صلابت
به نمايندگان كاركنان و نيز كاركنان با تجربه و با سابقه، اهميت دهيد و آنها را بازوي فكري و اجرايي خود قرار دهيد.
ازآنچه در واحدهاي مشابه در جامعه و يا حداقل در اطراف شما مي‌گذرد، آگاه باشيد.
اطلاعاتتان را در مورد محيط‌هاي كار و زندگي همكارانتان كامل كنيد. به خصوص به مشكلات اقتصادي و خانوادگي آنها واقف شويد و حتي‌الامكان براي رفع آنها، به آنان كمك كنيد. كمك فكري شما بيشتر از كمك مالي شما سودمند خواهدبود. كاركنان به كمك روحي شما، بيش از كمك مالي‌تان نيازمندند.
تبعيض يكي از شكوه‌هاي عمومي و مشترك همكاران ما در محيط كار است. اين بيماري مديريتي را بشناسيد و در رفع آن بكوشيد.
در دوران تنعم و رونق و بركت، آنها را دريابيد، تا در دوران سختي و بحران شما را دريابند.
هرگز به‌خاطر كارهايي كه براي همكارانتان انجام مي‌دهيد، بر آنها منت مگذاريد.
هرگز در حضور جمع با همكارانتان مجادله، تندي و يا آنها را سرزنش نكنيد. اما در مورد تشويق اين محدوديت را نداريد. تشويق عمومي موثرتر و مفيدتر خواهد بود.
به موقع تشويق كنيد. به موقع تذكر دهيد و بيشتر از آنچه تذكر مي‌دهيد، تشويق كنيد، و يادتان باشد كه تشويق الزاما مادي نيست.
از جاذبه و دافعه كمك بگيريد، اما جاذبه را در حد اعلي و دافعه را در حد نياز و ضرورت به‌كار بريد. از اين حربه براي افراد مختلف، متناسب با ظرفيت آنها استفاده كنيد.
هرگاه تصميم غلطي گرفتيد، با شهامت و درايت آن را لغو كنيد، اما سعي كنيد كمتر چنين اتفاقي به وقوع بپيوندد.
همكارانتان را در زحمتها و رحمتها و حتما در هر دو، سهيم كنيد. متأسفانه در كشور ما در محيط‌هاي كاريمان، زيردستان تصور عمومي ديگري از اين موضوع دارند. آنها به غلط يا درست تصور مي‌كنند كه زحمتها را آنها مي‌كشند و رحمتها را ديگران كه سرپرستان و مديران باشند، مي‌برند و تلاش كنيد اين تصور نادرست در ذهن همكارانتان را، با تعیین فرمولی برای انتفاع آنها در قبال زحمات مضاعفشان در عمل از بين ببريد.
از قوانين ومقررات مربوط به حقوق و تكاليف كاركنان كاملا مطلع باشيد.
همكاران انسان‌گرا، سليم‌النفس، با تقوي، كاردان و با تجربه را به مسئوليت‌هايي كه مربوط به پست‌هاي مديريت و به خصوص به روابط كاركنان مي شود، بگماريد.
در مواردي كه تصميم شما به منافع عمومي كاركنان مربوط مي‌شود به دقت و حوصله و با اطلاعات و مشورت بيشتر تصميم بگيريد.
از فكر و انديشه همكارانتان بيشتر بهره بگيريد و براي كار، برنامه‌ريزي و تلاش كنيد.
همكارانتان را بيش از هر چيز، انسان ببينيد و انسانيت آنها را دريابيد تا آنها خود، كار و مسئوليت را دريابند.
درجامعه ما فاصله تحصيلات مديران و كاركنان، به‌خصوص كارگران بسيار زياد است. شما اين واقعيت را به خوبي دريابيد و توقعات خود را بر اساس اين آگاهي تنظيم كنيد.
از امكانات، وسايل و دفاتر كم آرايش استفاده كنيد.
در محيط‌هاي صنعتي و توليدي كشور ما ـ به دليل پايين بودن سطح سواد و تحصيل ـ ايجاد هم‌فكري يكي از وظايف دشوار مديران است. ارتباط ديداري وگفتاري در اين مورد، شيوه ارتباطي موثر و موفق‌تري به حساب مي‌آيد.
از انتقاد سالم و سازنده نهراسيد و فرصت‌هاي مفيد و سازنده‌اي را براي اين كار فراهم آوريد.
مطرح كردن انتقادات از طرف همكاران و نشنيدن آنها از طرف شما، نه تنها اشكالات را رفع نمي‌‌كند، بلكه آنها را سنگين‌تر هم مي‌كند و از چشم و گوش شما دور نگه مي‌دارد.
اگرچه تعارفات و تملقات ممكن است بيشتر ما را مسرور كند، اما بسيار گمراه كننده هم هستند. براي انتقادات، بيشتر از تعارفات ارزش قايل شويد.
گاهي همكارانتان را از برخي امكانات و موهبت‌هايي كه خود از آن بهره مي‌بريد، برخوردار كنيد.
سعي كنيد بين محيط كار و خانواده كاركنان رابطه برقرار كنيد.
هر هفته و يا حداقل هر ماه يكبار به كارگاه‌ها و واحدهاي تحت سرپرستي خود سر بزنيد و بدون تشريفات و اطلاع قبلي بين كاركنان حضور يابيد.
در بازديدها به كارهاي در حال انجام توجه كنيد و جلوي كار ناقص، معيوب و بي‌كيفيت را در هر مرحله‌اي كه هست، بگيريد.
درمراسم مذهبي، اجتماعي، فرهنگي و ورزشي همكارانتان حاضر شويد.حداقل هر سه ماه يكبار در جمع كاركنان حاضر شويد و درباره مسايل روز جامعه و محيط كار براي آنان سخن بگوييد و اطلاعات صحيح و به موقع سازماني و اجتماعي را در اختيار همكارانتان قرار دهيد.
هر از گاهي (هر چند نزديك‌تر، بهتر) از امكانات و سرويس هاي عمومي كاركنان مثل غذاخوري، نمازخانه، زمين ورزش، دستشويي و حمام آنها در محل كار استفاده كنيد و يا از آنها بازديد به عمل آوريد.
هرگز مشكلات و مسايل انساني را به صورتي مقطعي حل نكنيد، بلكه با ريشه‌يابي، آنها را به طور اساسي مرتفع سازيد.
از تورم نيروي انساني جدا جلوگيري كنيد، و آن را جدي بگيريد. تورم نيروي انساني در هر بحران كوچك، شما را با مشكلات اقتصادي ناشي از بهره‌وري و همكارانتان را با مشكل نبود امنيت شغلي كه يكي از آفات روحيه در بين كاركنان است، روبه‌رو مي‌كند.
به آموزش و پرورش همكارانتان اهميت دهيد و آن را نه به صورت مقطعي و با فاصله، بلكه با برنامه و به‌طرزي هميشگي تعقيب كنيد.
آموزش تنها راه شكوفايي همكاران و اعتماد بخشي به آنان در كارهاي اجرايي و رفتار سازماني است. البته بايد معتقد باشيم كه آموزش يك سرمايه گذاري بلندمدت و يكي از عوامل رشد و رضايت روحي كاركنان است.
کارستان
ویژه کارآفرینان و مدیران | مهارت‌های ضروری مدیران | فنون موفقیت تحصیلی و اجتماعی
