هدف از اين دستورالعمل ، اجراي قانون ساماندهي و حمايت از مشاغل خانگي ابلاغي به شماره 53231 مورخ 23/3/89 به منظور دستيابي به مقاصد زير مي باشد :
الف – شناسايي و توسعه ظرفيت هاي كسب و كار خانگي در جهت توسعه فرصت هاي شغلي
ب – ايجاد توازن بين مسئوليت خانوادگي و اشتغال اعضاء خانوار
ج – كاهش هزينه هاي توليد و خدمات براي حضور فعال و مستمر در بازار رقابت
د – افزايش بهره وري سرمايه و صرفه جويي در هزينه هاي جانبي اشتغال و افزايش درآمد خانواده
هـ - ارتقاء مديريت كسب و كار خانگي از طريق پيوند با بنگاه هاي بالادستي و تشكل هاي خوشه اي ،
اتحاديه ها ، تعاوني ها و صنوف
و – تسهيل مقررات مربوط به كسب و كار خانگي
ماده 1- اصطلاحات و تعاريف :
در اين دستورالعمل اصطلاحات زير معادل مشروح آن به كار مي روند :
قانون : قانون ساماندهي و حمايت از مشاغل خانگي
ستاد : ستاد ساماندهي و حمايت از مشاغل خانگي موضوع ماده 3 قانون
كارگروه : كارگروه اشتغال و سرمايه گذاري استان موضوع تبصره 2 ماده 3 قانون
پشتيبان : منظوراشخاص حقيقي يا حقوقي هستند كه مسئوليت حمايت از تعدادي از شاغلين خانگي را در كل فرآيند توليد و ارائه خدمات ، اعم از آموزش ، تهيه و توزيع مواد اوليه و ابزار كار (حسب مورد ) ، مشاوره ،
طراحي ، نوآوري ، بسته بندي ، بازاريابي و فروش به عهده بگيرند.
مجري : اشخاص حقيقي يا حقوقي كه آمادگي اجراي طرح مشاغل خانگي به صورت پشتيبان يا به طور مستقل را دارند .
دبيرخانه : دبيرخانه ستاد ساماندهي و حمايت از مشاغل خانگي موضوع ماده 5 قانون ساماندهي
سامانه : سامانه نرم افزاري مشاغل خانگي كه به منظور ثبت نام اشخاص پشتيبان يا متقاضيان انجام كار درخانه راه اندازي مي گردد و قابليت ارائه اطلاعات و راهنمائي هاي لازم و نمايش گردش كار و امكان گزارش دهي به ارگانهاي ذيربط را دارا مي باشد .
ماده 2 – مبادرت به كسب و كار خانگي توسط كاركنان خانگي ، با شرايط زير امكان پذير است:
- انجام كار صرفاً توسط عضو يا اعضاء خانواده در واحد مسكوني
- تناسب حجم توليد با شرايط و فضاي واحد مسكوني
- عدم ايجاد آلودگي هاي زيست محيطي ، صوتي و بصري و رعايت كامل حقوق همسايگان
- عرضه و فروش محصول (كالا و خدمات ) در خارج از واحد مسكوني
- عدم تردد غيرمتناسب با فضاي محل سكونت به ويژه در مجتمع هاي مسكوني
- مجاز بودن و تناسب شغل با محيط مسكوني
ماده 3 – وزارت كار و امور اجتماعي موظف است به منظور حمايت ، گسترش و رفع موانع ومحدوديت هاي مشاغل مجاز خانگي ، ستاد را با تركيب و وظايف مندرج در مواد 3 و4 قانون تشكيل دهد.
جلسات ستاد با حضور اكثريت رسميت يافته و به استناد تبصره بند 6 مصوبه هفدهمين جلسه شوراي عالي اشتغال مورخ 29/1/89 لازم است از نمايندگان تام الاختيار دستگاههاي سازمان ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري – وزارت كشور – مركز امور زنان و خانواده نهاد رياست جمهوري – صدا و سيما و مركز آمار ايران ، در جلسات ستاد دعوت بعمل آيد. ساير دستگاههاي ذيربط با تاييد رياست ستاد در جلسات شركت مي نمايند.دعوتنامه و دستور كار هرجلسه حداقل يك هفته قبل از برگزاري جلسه ، توسط دبيرخانه تهيه و براي اعضاء ارسال خواهد شد .
ماده 4- دبيرخانه موظف است نسبت به تشكيل منظم جلسات ستاد ، پيگيري و ابلاغ مصوبات آن ، تشكيل جلسات تخصصي ( برحسب مورد ) با دستگاههاي اجرايي ذيربط و ارائه نتايج آنها به ستاد اقدام نمايد.
ماده 5 – كليه دستگاههاي اجرايي ذيربط موظف هستند زمينه هاي لازم جهت اجراي وظايف و مصوبات ستاد در سطوح ملي و استاني را فراهم نموده و همكاري هاي لازم در اجراي مصوبا ت مذكور را با وزارت كار و امور اجتماعي به عمل آورند.
ماده 6 – ضوابط مجوز مشاغل و كسب و كارهاي خانگي مصوب ستاد ، توسط وزارت كار و امور اجتماعي به دستگاه هاي اجرايي ذيربط ابلاغ خواهد شد. مجوز مشاغل كسب و كار خانگي، پس از تاييد مراتب از سوي دستگاه اجرايي ذيربط، توسط وزارت كار و امور اجتماعي يا واحدهاي تابعه صادر خواهد شد.
ماده 7 – وزارت كار و امور اجتماعي موظف است با همكاري دستگاههاي اجرايي ذيربط ، سامانه مشاغل خانگي را ايجاد و راه اندازي نمايد.
ماده 8 – شاغلين كسب و كار خانگي موضوع ماده 2 قانون كه در كارگاههاي خانگي فعاليت مي كنند مشمول مفاد ماده 188 قانون كار مي باشند .
ماده 9 – مشمولين قانون ، با ارائه مجوز كسب و كار خانگي مي توانند در چهارچوب قانون اصلاح بند «ب» و تبصره 3 ماده 4 قانون تأمين اجتماعي ، نزد صندوق تأمين اجتماعي بيمه و از مزاياي آن برخوردار شوند.
تبصره 1- مشمولين صندوق بيمه اجتماعي روستائيان و عشاير تابع قوانين و مقررات مربوطه خواهند بود.
تبصره 2- معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي رئيس جمهور با همكاري وزارت رفاه و تأمين اجتماعي مكلف است ، اعتبار موردنياز بيمه درمان افراد مشمول ماده 2 اين قانون را در بودجه سنواتي كل كشور درقالب بيمه پايه ايرانيان پيش بيني و نسبت به پرداخت آن به صندوق بيمه گر اقدام نمايد.
ماده 10 – وزارت بازرگاني با هماهنگي دستگاههاي اجرايي ذيربط موظف است نسبت به ايجاد پايگاه اطلاع رساني در زمينه هاي بازاريابي ، خريد و فروش الكترونيكي محصول و ارايه الگوهاي موفق اقدام كرده و اعتبار لازم را دربودجه سنواتي پيش بيني نمايند .
ماده 11- دستگاههاي اجرايي ذيربط موظفند نسبت به شناسايي وحمايت از راه اندازي شركت هاي سهامي عام خوشه اي تخصصي كسب و كار خانگي بخش غيردولتي و هدايت صاحبان مشاغل خانگي و ثبت نام كنندگان درسامانه ، اقدام لازم بعمل آورند .
ماده 12 – سازمان آموزش فني و حرفه اي موظف است با هماهنگي ساير دستگاههاي مسئول نسبت به تهيه و تدوين استاندارد ها و ارائه آموزشهاي كاربردي مورد نياز صاحبان كسب و كار هاي خانگي اقدام نموده و مراتب را جهت طرح و تصويب در جلسات ستاد به دبيرخانه اعلام نمايد .
ماده 13 – مسئوليت پيگيري آموزشهاي ارتقاء بهره وري وايمني و بهداشت براي شاغلين تحت پوشش پشتيبان به عهده پشتيبان و براي افراد مستقل به عهده دستگاه اجرايي ذيربط مي باشد .
تبصره – سازمان آموزش فني و حرفه اي و دستگاه اجرايي ذيربط موظف به پيش بيني تامين اعتبار مورد نياز آموزش هاي مذكور مي باشند.
ماده 14 – كليه دستگاههاي اجرايي ذيربط موظف به شناسايي مشاغل خانگي داراي مزيت هاي نسبي و رقابتي در بازار و ارائه آنها به دبيرخانه جهت بررسي و تصويب در ستاد مي باشند. دبيرخانه موظف است حداكثر تا اول اسفند هر سال نسبت به معرفي مشاغل مذكور از طريق رسانه ها اقدام نمايد.
ماده15- بستر سازي و فراهم آوردن امكانات ثبت نام اينترنتي متقاضيان در سايت مشاغل خانگي به عهده وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات مي باشد .
ماده 16 – وزارت بازرگاني موظف است با همكاري شوراي اصناف، فهرست آن دسته از مشاغلي كه در خانه قابل انجام مي باشند و صنوف و اتحاديه هاي پشتيبان آنها را به دبيرخانه ستاد اعلام نمايد.
ماده 17 – وزارت تعاون موظف است با تشكيل تعاوني هاي استاني ،شهرستاني ، شهري و روستايي زمينه ساماندهي و حمايت از مشاغل خانگي را فراهم كرده و گزارش آن را جهت طرح در ستاد ، به دبيرخانه اعلام نمايد.
ماده 18 – بانك مركزي موظف است هر ساله سهميه قابل اعطاء از محل منابع قرض الحسنه و منابع عادي سيستم بانكي را به ستاد ارائه دهد تا ستاد بر اساس اولويت انواع مشاغل خانگي ، نسبت به تعيين سهميه استاني اقدام لازم را به عمل آورد .
تبصره - در تنظيم سهم هر استان، وزارت كار و امور اجتماعي با كمك ساير اعضاء جداول توزيع منابع تسهيلات بانكي را در اختيار بانك مركزي قرار خواهد داد تا بر اساس برآورد مذكور به بانكهاي عامل ابلاغ نمايد.
ماده 19 – صندوق مهر امام رضا (ع ) موظف است با هماهنگي دستگاههاي اجرايي ذيربط هر سال 20% از منابع خود را به طرحهاي ساماندهي و حمايت از مشاغل و كسب و كار خانگي اختصاص دهد.
ماده 20 – كارگروه اشتغال و سرمايه گذاري هراستان با عضويت نمايندگان متناظر عضو ستاد و به رياست استاندار، مسئوليت اجراي وظايف ذيل را درسطح استان به عهده دارد :
1- هماهنگي و نظارت براجراي مصوبات ستاد و حسن اجراي قانون و اين دستورالعمل در سطح استان .
2 – تعيين شيوه اطلاع رساني و تبليغات درخصوص قانون از طريق رسانه ها در سطح استان.
3- بررسي گزارش عملكرد دستگاهها و ارائه گزارش هر سه ماه يك بار به دبيرخانه.
4 - بررسي و شناخت فرصت ها ، ظرفيت ها ، محدوديت ها و موانع ايجاد و توسعه كسب و كار خانگي در
استان ، تعيين مشاغل داراي اولويت به تناسب مزيت هاي نسبي و رقابتي و بازارهاي فروش محلي ، ملي و صادراتي ، از ميان فهرست مشاغل خانگي مصوب ستاد و ارائه پيشنهاد مشاغل خانگي جديد و داراي خصوصيات مذكور به دبيرخانه.
5- فراهم نمودن تمهيدات لازم از طريق شوراهاي اسلامي روستايي و يا دهياري ها و دفاتر ICT ، براي ثبت نام متقاضيان روستايي.
6– تعيين سهم تسهيلات شهرستانها و دستگاههاي اجرايي استان د رچهارچوب اولويتهاي مصوب .
ماده21– نحوه ثبت نام متقاضيان و بررسي طرح ها در دستگاه اجرايي– شيوه نظارت بر مشاغل خانگي– ضوابط صدور مجوزكسب وكار خانگي – قرارداد بين پشتيبان و شاغل تحت پوشش – ضوابط پرداخت تسهيلات به متقاضيان ، در پيوست هاي يك الي پنج اين دستورالعمل آمده است. موارد فوق درصورت لزوم وتشخيص ستاد ميتواند موردبازنگري قرارگيرد.
ماده 22– كليه دستگاههاي اجرايي ذيربط ، مسئوليت تنظيم روابط بين شاغلين خانگي با اشخاص پشتيبان در چهارچوب مصوبات ستاد را از طريق سامانه و پايگاه اطلاعاتي به عهده دارند و لازم است تمهيدات لازم جهت معرفي و ارتباط بهينه پشتيبان و متقاضيان مشاغل خانگي ( پس از ثبت نام ) را فراهم نمايند .
ماده 23– مجريان پشتيبان ، تعاونيهاي داراي ظرفيت خوشه سازي ، افراد تحت پوشش و موردي نهادهاي حمايتي و ساكن مناطق محروم مشمول قانون ، براي پذيرش و پرداخت تسهيلات در اولويت خواهند بود.
ماده 24 – تكميل فرم ثبت نام در سامانه بايد توسط سرپرست خانوار صورت گيرد . درغير اين صورت ، ارائه رضايت كتبي سرپرست خانوار به دستگاه اجرايي ذيربط الزامي است .
تبصره - موارد خاص توسط دستگاههاي حمايتي اقدام خواهد شد .
ماده 25 - تبديل وضعيت متقاضيان مستقل به صورت خوشه، اعم از تعاوني و اتحاديه يا پيوند با بنگاه بالادستي از طريق طرح هاي پشتيبان ، مشروط به ارائه خدمات و طرح تكميلي ، توسط پشتيبان خواهد بود.
ماده 26 – اشخاص حقيقي و حقوقي موضوع اين دستورالعمل ، اعم از اشخاص پشتيبان و مستقل ، ملزم به ارايه طرح توجيهي كسب و كار خانگي موردنظر به دستگاه اجرايي ذيربط مي باشند .
ماده 27- مبادرت به كسب و كار خانگي تحت پوشش چند پشتيبان ، درصورت تائيد دستگاه ذيربط و چنانچه مجموع ساعات انجام كار خانگي توسط هريك از شاغلين خانگي از 44 ساعت كار در هفته بيشتر نگردد، بلامانع است .
ماده 28- فعاليت اشخاص پشتيبان موضوع اين دستورالعمل مي تواند باهماهنگي و اطلاع دستگاه اجرايي و كارگروه استانها به صورت منطقه اي و يا خارج از محدوده يك استان اجرا گردد.
ماده 29- مجري طرح موظف است در صورت خروج هريك از افراد تحت پوشش و يا ايجاد تغيير در شرايط هر يك از آنها ضمن اعلام مراتب به دستگاه اجرايي ، تغييرات لازم را در سامانه اعمال و نسبت به جايگزيني فرد خارج شده در اسرع وقت اقدام نمايد.
ماده 30 - كليه شهرداريها موظفند به تناسب تعداد و تنوع كسب و كار خانگي ، مكانهاي مناسبي (بازار محلي موقت ) را براي عرضه محصولات صاحبان مشاغل مذكور ، به صورت دوره اي در روزهاي مشخص هفته ، تأمين و از طريق رسانه هاي عمومي اعلام نمايند.
تبصره - ضوابط و شرايط استفاده از اماكن مذكور به پيشنهاد شوراي عالي استان ها و تصويب ستاد تعيين
مي گردد .
اين دستورالعمل در 30 ماده و 6 تبصره در تاريخ 23/8/89 به تصويب رسيد.
