"انتقاد چیزی است که خیلی راحت، با هیچ چیز نگفتن، هیچ کاری نکردن، و هیچ چیز نبودن می توانیم از آن دوری کنیم."

– ارسطو

شنیدن انتقاد همیشه جالب نیست. البته راه هایی وجود دارد که بتوانید طوریکه کمتر برایتان آزاردهنده باشد، با آن برخورد کنید و گاهی وقت ها هم تاثیر خوبی از آن بگیرید.

در زیر به چند نکته که در برخورد با انتقادات دیگران می تواند خیلی کمک کننده باشد اشاره می کنیم.

این نکات هم، مثل همه نکات اخلاقی دیگر، جنبل و جادو نیستند. ممکن است بار اولی که از آنها استفاده می کنید، اصلاً موثر نباشند. باید تمرین کنید. به مرور زمان عضلات مغز شما قوی تر می شوند و بعد برخورد با انتقاد برایتان ساده تر شده و ارزش بیشتری برایتان پیدا می کند.

قبل از اینکه دهانتان را باز کنید، تا 10 بشمارید

اگر بخواهید بلافاصله به انتقاد پاسخ دهید، واکنشتان مطمئناً تدافعی خواهد بود. و کلماتی که از دهانتان خارج می شوند، غیرضروری، نادرست و بیش از حد احساسی خواهند بود. وقتی کسی از شما انتقاد میکند، قبل از اینکه دهانتان را برای پاسخ به او باز کنید، حداقل تا 10 بشمارید بعد جواب دهید. با این روش ساده کمی به خودتان مهلت می دهید که قضیه را تجزیه تحلیل کنید و دیگر حرفی نمی زنید که بعدها از آن پشیمان شوید.

مثل بودا با آن برخورد کنید

شاید این داستان را قبلاً شنیده باشید. این راه بسیار خوب و عملی برای نگاه کردن به انتقاد است. در واقع برای مقابله با انتقاد های سخت و کوبنده و حملات شخصی خیلی به دردتان می خورد.

"مردی با بی ادبی تمام وسط یکی از سخنرانی های بودا می پرد. بودا صبر می کند تا حرف های آن مرد تمام شود و بعد از او می پرسد، وقتی کسی هدیه ای به کس دیگری می دهد اما او آنرا پس می زند، هدیه متعلق به چه کسی می شود؟ مرد می گوید، آنکه هدیه را پیشکش کرده. بعد بودا می گوید، پس من هم این بی ادبی شما را نمی پذیرم و به خودتان برمی گردانم."

خیلی راحت است، هدیه انتقاد را قبول نکنید. هیچ اجباری در کار نیست.

هم تحسین و هم انتقاد را به یک شکل بپذیرید

نظر من درمورد تحسین این است که خیلی چیز خوبی است و با خوشنودی آن را می پذیرم. خیلی خوب است که آدم مورد تحسین و تمجید دیگران قرار گیرد اما به ندرت با شنیدن آن بیش از حد هیجان زده می شوم و بالا و پایین می پرم.

برعکس این طرز تفکر وقتی است که مخالف آن را می شنوید: انتقاد منفی. به ندرت پیش می آید که با آرامی با آن برخورد کنید و احساسات منفی جلوی چشمانتان را نگیرد. بعضی وقت ها هم ممکن است آن انتقاد را با روی باز بپذیرید (اگر بتوانید از آن درس بگیرید).

این طرز تفکر معمولاً اینطور است که برایتان اهمیت ندارد بقیه چطور فکر می کنند. اگر برایتان مهم باشد، همیشه نیازمند و تیره بخت می شوید و اجازه می دهید که دیگران احساساتتان را کنترل کنند.

پس اینگونه به اعتبار و ارزش داخلی تکیه می کنید تا خارجی. هرچه بیشتر و بیشتر به خودتان اعتبار و ارزش می دهید و نیازتان به تایید خارجی کمتر می شود. اما نباید در این رفتار هم بیش از حد پیش روید. نباید مثل آندسته از افراد مغرور و خودبینی شوید که هیچوقت به هیچ انتقادی گوش نمی کند، حتی اگر عاقلانه و منطقی باشد.

اگر یک انتقاد چیزی برای درس گرفتن نداشته باشد و فقط یاوه گویی های مسخره باشد آنوقت باید با این طرز تفکر جلو بروید. در این زمان ها هیچ اهمیتی به آن حرف ها نمی دهید و بعد خیلی زود فراموششان می کنید تااینکه بقیه روز را با عصبانیت و ناراحتی سپری کنید.

به انتقاد گوش دهید و جزئیات آنرا دریابید

به جای حمله کردن به طرف مقابل بخاطر انتقادش و ایجاد جوی خصومت آمیز، سعی کنید آنرا آرام کنید. سعی کنید آرام و منطقی با مسئله برخورد کنید و ببینید که آن انتقاد چطور می تواند به شما کمک کند. حتی وقتی یک نفر انتقادی نه چندان سازنده هم از شما می کند باز هم باید خوب درمورد حرف او فکر کنید و ببینید که چطور می توانید مشکلتان را از بین ببرید. مثلاً اگر کسی درمورد شغل شما چنین انتقادی کرد: "کار تو واقعاً به درد نخور است." چند سوال از او بپرسید:

- چرا به درد نخوراست؟

- برای بهتر شدن آن چکار می توانم بکنم؟

- چطور می توانم این مشکلم را حل کنم؟

اگر نتوانستند به سوالهای شما پاسخ دهند، پس احتمالاً فقط قصد آزار دادن شما را داشته اند. اما بیشتر وقت ها در انتقادات منفی می توانید نکات ارزشمندی پیدا کنید. سعی کنید عملی فکر کنید و جزئیات انتقاد را بیرون بکشید و از فرد منتقد اطلاعات بیشتری بگیرید. هرچه اطلاعات شما بیشتر باشد، حل مشکل برایتان ساده تر خواهد شد.

همیشه در مورد شما نیست

هر وقت کسی یک حمله شخصی به شما کرد و کلماتی آزار دهنده در موردتان به زبان آورد، یادتان باشد که بعضی انتقادها همیشه در مورد خود شما نیست. انتقاد برای فرد منتقد راهی است برای بیرون ریختن عصبانیت های سرکوب شده، خستگی ها یا حسادت ها. یا حتی راهی برای به کرسی نشاندن حرف خود. خیلی ها هم عادت دارند که احساسات دیگران جریحه دار کنند تا دعوا راه بیندازند یا توجه دیگران را به خود جلب کنند. در این مواقع انتقاد درمورد خود فرد منتقد اسن نه درمورد شما.

اگر این نکته را یادتان باشد می تواند به آرام شدنتان کمک کند. همچنین یادتان باشد که فرد مقابل هم یک انسان است و ممکن است آن روز روز خوبی برایش نبوده باشد. اگر از این دیدگاه به انتقاد نگاه کنید، برخورد با آن مثل بودا، برایتان ساده تر می شود.

یاد بگیرید که انتقاد را مثبت تر تفسیر کنید

این نکته به این اشاره دارد که به زندگی از دیدی مثبت تر نگاه کنید. کتاب های روانشناسی زیادی برای ارتقاء دیدگاه شما نسبت به زندگی وجود دارد که می تواند کمک کننده باشد. سعی کنید در زندگی روزمره تان واقعیت را به طریقی مثبت ارزیابی کنید.

از آن مثبت اندیشی می توانید برای برخورد با انتقادات هم استفاده کنید، طوریکه به هیچ عنوان ناراحت و آزرده خاطر نشوید. اگر منطقی و واقع گرایانه با موضوع انتقاد برخورد کنید و جانب گیری نکنید، منتقد از این منطق شما متعجب خواهد شد و کمی آرامتر می شود و حرفهایش را با لحن بهتری به شما خواهد گفت.

بخورید و بخوابید

این نکته خیلی ساده است. قبل از اینکه در یک میتینگ کاری که ممکن است مورد هجوم انتقادات مختلف قرار بگیرید یا هر موقعیت دیگر که تصور می کنید همچنین جوی در آن حاکم باشد شرکت کنید، به اندازه کافی استراحت کنید و خوب غذا بخورید. گرسنگی یا کمبود خواب باعث می شود غیرمنطقی برخورد کنید.

با ایمیل پاسخ ندهید

از آنجا که کلمات فقط 7% گفتگو را تشکیل می دهد—بقیه 93% مربوط به صدا، لحن و زبان بدن است—عاقلانه تر است که پاسخ انتقاد کسی را با ایمیل ندهید. بهتر است فردی که آن ایمیل انتقادی را به شما زده پشت تلفن پیدا کنید یا برای ملاقاتش بروید. با این کار از بروز سوء تفاهمات جلوگیری می کنید. همچنین اگر قصد انتقاد از کسی هم دارید، از انجام آن از طریق ایمیل خودداری کنید.