مبحث مديريت جريان مصاحبه و به اثبات رساندن شايستگي‌ها، ازجمله دغدغه‌هاي اغلب كارجويان است كه به دلايل مختلف و در برخي اوقات اعمال مصاحبه‌اي سليقه‌گرا و تك بعدي، مانع از بروز خلاقيت‌ها و نمايش صلاحيت واقعي كارجويان خواهد شد.
بدين منظور و براي رفع هرگونه پيش‌داوري در زمان اجراي مصاحبه شغلي، راهكارهاي مختلف را بررسي مي‌كنيم.
پیش از مصاحبه شغلی
از جمله موضوعاتی که در اغلب مصاحبه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد، نحوه پوشش شرکت‌کنندگان و ورود به موقع در جلسه مصاحبه است. معمولاً پوشش رسمی برای مردان و زنان توصیه می‌شود. همچنین حضور به موقع نشان‌دهنده علاقه و وظیفه‌‌شناسی کارجویان است. اگر نیم ساعت پیش از زمان مصاحبه در محل مورد نظر آماده شوید، نه تنها از استرس‌تان کاسته می‌شود، فرصت بیشتری برای مطالعه، آمادگی و حضوری همراه با آرامش خواهید داشت.
مروری اجمالی به پرسش‌های مصاحبهکننده و مطالعه مصاحبه‌های شغلی، فنون و راهکارهای حفظ اعتماد به نفس را بيشتر و بهتر در ذهنتان تداعي مي‌كند و با آرامش، فضاي مناسب‌تری برای مصاحبه پديد مي‌آيد. دوری جستن از فضای پرهیاهو و تنش‌زای محل مصاحبه که اغلب به وسیله رقیبان احاطه شده، راهکاری برای تمرکز یافتن و بازبینی ذهنی به جهت حضوری موفق در میدان مصاحبه است.
تفاوت‌ها و تمایزهای فردی در مصاحبه شغلی
از دیدگاه مصاحبهکننده، کارجویانی شایستگی ادامه همکاری با شرکت را دارند که به لحاظ ویژگی‌های فردی بسیار باتجربه، متفاوت به واسطه توانمندي‌هاي مهارتي و کاردان باشند. خلاقیت و انگیزه کاری شاخص‌های تمایز محسوب می‌شوند. اغلب متقاضیان مشاغل جدید فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و مهارت‌دیدگان آموزشگاه‌های فنی و مهندسی هستند که به دلیل تغییر شغل و یا اشتغال در حرفه‌های جدید، به ميدان مصاحبه وارد شدهاند.
در اغلب موارد انتخاب‌ها براساس سوابق شغلی، عناوین و آخرین دستاوردهای کارجویان صورت می‌گیرد. مهارت‌ها و توانمندی‌های فردی وجه تمایز اولویت‌های استخدام هستند. کیفیت پاسخگویی به پرسش‌های مصاحبهکننده و حضوری چشمگیر در جلسه مصاحبه نیز می‌تواند شرایط مناسبی برای آغاز به کار کارجویان فرآهم آورد. بنابراین آگاهی و به روز بودن به همراه ابتکار عمل و جلب اطمینان مدیران از راهکارهای اصلی اشتغال و کسب موفقیت در مصاحبه‌های شغلی است.
تجربه، سابقه و روابط‌عمومی، کلیدهای موفقیت در مصاحبه شـــغلي محســـوب می‌شوند. نوع ارتباطی که با همکاران برقرار می‌کنید نقش مهمی در آینده شغلی و بازتاب‌های رفتاری آنان نسبت به شما خواهد داشت.
تطبیق‌دادن عادات با شرایط و محیط‌کار جدید از عمده نگرانی‌های کارمندان تازه‌کار محسوب می‌شود. ایجاد یک برنامه کاری و اجرایی‌کردن وظایفی که مدیر بر عهده شما گذاشته است، ناخودآگاه استرسی ناخواسته ایجاد می‌کند که بخشی از آن به دلیل اهمیت نخستین مسئولیت‌هایی خواهد بود که مدیر مربوطه شخصاً به شما واگذار کرده و بخشی دیگر برای اثبات شایستگی‌ها و تصمیم‌گیری‌هایی است که متعاقباً به دلیل صحت اجرای دستورات در مورد نحوه فعالیت‌تان انجام خواهد شد.
چگونه جلسه مصاحبه شغلی را اجرا کنیم؟
یکی از اصول گفتمان موفق حفظ آرامش و برقراری ارتباطی دوطرفه است. در جلسه مصاحبه دقیقاً مقابل مصاحبهکننده بنشینيد و به پرسش‌ها و نحوه پاسخ‌ها توجه کنید. پاسخ‌ها کامل و صریح باید بیان شوند. از حاشیه‌پردازی جدا خودداری کنید و تنها بر سوابق شغلی و تحصیلی متمرکز شوید. هیچ‌گاه خاطره نخستین برخورد و نقش تأثیرگذار آن را از یاد نبرید. تمام حرکات و ارتباطات کلامی و غیرکلامی‌تان در حافظه مصاحبهکننده باقی خواهد ماند .
مهم‌ترین بخش‌های ارتباط در مصاحبه به شرح زیرند:
ارتباط شفاهی
بخش زیادی از زمان مصاحبه به گفت‌وگو اختصاص داده می‌شود. پاسخ مناسب به پرسش‌ها، تســلط به حـــرفه و داشــتن اطلاعات کافی در زمینه شغلی و تحصیلی مرتبط مهم‌ترین موارد مصاحبه را تشکیل می‌دهند. در این میان علاقه و خلاقیت نیز نقشی بسیار تأثیرگذار در فرآیند مصاحبه دارند. این علاقه با توضیحی کامل و پاسخ صحیح به پرسش‌ها تکمیل خواهد شد.
• تنها به پرسش‌های مصاحبهکننده پاسخ دهید و از بیان مسائل اضافی بپرهیزید.
• درباره مسائل مختلف بحث نکنید و روال عادی مصاحبه را در پیش بگیرید.
• بین سخنان مصاحبهکننده وقفه ایجاد نکنید. پس از پایان پرسش با کمی تأمل اطلاعات لازم را عنوان کنید.
• از حاشیه‌پردازی و اغراق بپرهیزید.
ارتباطات غیرکلامی
همانطور که اهمیت ارتباطات کلامی بر همگان مشهود است، ارتباطات غیرکلامی نیز تأثیری فزاینده در جریان مصاحبه دارد. حرکات بدن خصوصاً چشم‌ها و دست‌ها که به زبان بدن شناخته شدهاند، بسیاری از مفاهیم را خواسته و ناخواسته نمایش می‌دهند. اما در جریان مصاحبه تمام تمرکز مصاحبه‌شونده باید به حرکات و پرسش‌های مصاحبهکننده معطوف شود. حتی نشستن مقابل مصاحبهکننده و خیره ماندن به چشمان وی، از اصول یک مصاحبه موفق هستند. هر تغییری در لحن پاسخگویی، لرزش‌های صوتی، حرکات دست‌ها و پاها و تغییر حالات چهره نشان‌دهنده تنش، اضطراب و فقـدان اعتمـــــاد به نفس تلقی خواهد شد.
پس از مصاحبه شغلی
به یاد داشته باشید، هیچ‌گاه مصاحبه‌هـای شغلی و ارســـــال رزومه به اتمام نمی‌رسند، تا هنگامی که مشغول به کار نشـــدید، جـریان مصاحبه‌ها ادامه دارند. باید از هر فرصت و مصاحبه‌ای، تجربه‌ای جدید فرا گرفت. راهکارهای جدید را ارزیابی و در نهایت نقاط ضعف و قدرت خودتان را تقویت کنید. پیگیری جریان و نتایج مصاحبه شغلی از جمله کارهایی است که باید جداً به آن پرداخت. شاید مطالعه و کسب تجربه‌های مختلف شرایط حضوری موفق را در شرکت‌ها و سازمان‌های صاحب نام، فرآهم آورد.
یک توصیه:
قطعاً نمی‌توان تمام پرسش‌های مصاحبهکننده را به درستی پاسخ داد زیرا هر فردی اطلاعات محدود به رشته خودش را دارد. آنچه بیش از پیش در جلسه مصاحبه اهمیت دارد، حفظ آرامش و اعتماد به نفس است. اگر درباره موضوعی تجربه و اطلاعات کافی ندارید، به صراحت اعلام کنید.
مدیریت جریان مصاحبه
اگر مصاحبه‌شونده خلاق و متبحری باشـید، می‌توانید با راهکارهای مناسب جریان مصاحبه را به سود خود به پیش ببرید.
مصاحبه را با پاسخ دادن صریح به پرسش‌های مصاحبهکننده آغاز کنید. پرسش‌ها کوتاه و در برخی موارد در صورت نیاز به توضیح، کامل ارائه شوند. دقیقاً مقابل مصاحبهکننده بنشینيد و به چشمان وی خیره شــوید. تا هنگامی که پرسشی از شـما پرسیده نشد، سخن نگویید.
معمولاً در آغاز شرح فعالیت‌های شغلی، تحصیلی و عناوین شغلی سابق پرسیده می‌شوند. با توصیف کارکردهای ویژه و ابراز علاقه به تغییر و تحول شـغلی، انگیزه خودتان را برای فراگیری مشـــاغل مرتبط و افـزایش توانمندی نشان دهید. اهداف و ایده‌آل‌های شغلی‌تان را بازگو کنید. از تجربه‌های شغلی و راهکارهای مقابله با بحران‌های اقتصادی بگویید.
آنچه مدیران و مصاحبه‌کنندگان بیش از هر چیز دیگــــر در نظر می‌گیـــرند، صحــت مطالـــب درج شده و به اثبات رساندن مهارت‌های کارجویان است. بنابراین با هر میزان سابقه و تجربه اما با آمادگی و مطالعه رزومه خودتان را تنظیم کنید و اعتماد مصاحبهکننده را به دست آورید.
شغل ايده‌آل از ديدگاه كارجويان
شغل ایده‌آل در نظر هر کارمند و کارجو تعریفی جداگانه و خاص دارد. برخی‌ها ارتباط میان رشته دانشگاهی و کاری مرتبط با همان حوزه را اولویت شغلی خودشان می‌دانند و برخی دیگر نيز محیط کاری مناسب با مهارت‌شان را اصلی‌ترین شرط اشتغال تصور می‌کنند. در واقع شغل ایده‌آل به فعالیتی گفته می‌شود که فرد در آن احساس آرامش کند. از یک سو نیازهای مالی‌اش را برآورده کند و از سوی دیگر مطابق با اهداف، تحصیلات و مهارت‌هایش باشد. شغل هر فرد معرف روحیه و شخصیت وی است که در اثر تجربه و تحصیل کسب می‌شود.
بازار کار
