"هیچ راهی نتیجه بخش تر از عذرخواهی نیست" بنجامین فرانکلین

تمامی ما در زندگی خطاهایی مرتکب شده ایم، ولی آیا خود شما وقتی برای اشتباهاتان مورد مواخذه قرار می گیرید، آن را می پذیرید؟ معمولاً این طور نیست! البته این مسئله چیز جدیدی نیست، چرا که با یادآوری داستان "آدم و حوا" اولین بهانه تراشی را در تاریخ بشر می یابید، وقتی خداوند به آدم دستور می دهد که اگر از آن درخت سیبی بخورد نافرمانی کرده است، و آدم سیب را می خورد و زمانی که خداوند از او می پرسد که چرا از آن درخت سیب را خورده است، آدم می گوید: "آن زنی که شما فرستاید به من سیب را داد و گفت بخور!" و بعد خداوند از حوا می پرسد که تو چرا سیب را خوردی، او پاسخ می دهد: "ابلیس مرا وادار کرد تا سیب را بخورم!"

در واقع بهانه تراشی فرار از مسئولیت است، این در حالیست که اندیشه و مسئولیت پذیری، عامل متمایز کننده ی انسان و حیوان است. انسان به عنوان اشرف مخلوقات، باید در برابر اعمال خود مسئولیت پذیر باشد. اگر برای موفقیت ها به خود افتخار می کنیم، در مقابل،  قصورات خود را نیز باید بپذیریم. اگر سر خود را مثل کبک در برف فرو کنیم، عواقب اشتباهات ما بیشتر خواهد شد. همانطور که شکسپیر می گوید:

" لازم است برای قصورات خود عذرخوهی کنید، چرا که با پنهان کردن خطاهای خود، تنها خود را بی اعتبار خواهید کرد"

بهانه تراشی، در نهایت منجر به عدم موفقیت و یک نوع عادت در زندگی می شود، و به مرور زمان ملکه ی ذهن می شود. بطور مثال، فروشنده ای که جنس خود گران می کند و یا کم فروشی می کند، وقتی با شکایت مشتریان روبرو شود، با آوردن بهانه اینکه بازار کار خراب است، تنها می خواهد بر عیب خود لاپوشی کند، در حالیکه اگر واقعیت را بگوید که هزینه تولید جنس با درآمد آن تناسب ندارد و به ضرر اوست، شاید قابل قبول تر باشد و مشتریان با صداقت او و پذیرش دلیل منطقی، دوباره از وی خرید کنند. با قبول تقصیرات و گناهانمان، می توانیم اعمال خود را بررسی کنیم و ایرادهای زندگیمان را تشخیص دهیم و در ادامه به تکامل فکری دست یابیم.

با بهانه تراشی ها در قصوراتمان، خیلی فرصتهایی را در زندگی مثل، افزایش عزت نفس، افتخارات و اعتماد به نفس را از دست می دهیم. مسئولیت پذیری، قدرت و شایستگی ما را پرورش می دهد. با انجام تعهداتمان نسبت به اطرافیان، اعتماد خود را نزد آنها افزایش می دهیم و در نتیجه، رابطه ای مفید و دوطرفه بین خودتان و آنها ایجاد می کنید و با افزایش همکاری ها در اجتماع به درجات عالی نیل پیدا کنید.

راهکارهایی برای عذرخواهی و عدم بهانه تراشی

1-     بپذیرید که در زندگی شکستها و موفقیت ها بستگی به خود شما دارد. انتخاب و روش زندگی شما است که نتایج زندگی را نمایان می سازد. یاد بگیرید از همین امروز قبول مسئولیت کنید و به دنبال بهانه ای برای شانه خالی کردن از آن نباشید. همانطور که وینستن چرچیل میگوید: "مسئولیت پذیری بهای بزرگواریست"

2-     اشتباهات خود را توجیه نکنید. خیلی از ما از بیان واژه ی "معذرت خواهی" خجالت می کشیم، در مقابل سعی می کنیم بجای پذیرش آن، تنها دیگران را به اجبار توجیه کنیم، ( عذر بدتر از گناه آوردن!)، همچنین در چنین موقعیتهایی بر اعصاب خود مسلط باشید، چرا که عصبانیت، ضعف شما را نشان می دهد، و مسلمًا دیگران می گویند: "اگر واقعاً بی گناه هستید چرا عصبانی می شوید"

3-      به تدریج و به دفعات، عملکرد و پیشرفت خود را بسنجید. نتیجه مسئولیت پذیری خود را هر بار در ذهن خود مرور کنید و مزایای آن را در مقابل روش قبلی خود که همان بهانه تراشی بوده، مقایسه کنید.

4-      مهم ترین گام این است که عذرخواهی کنید و از آن درس عبرت بگیرید تا دیگر اشتباه خود را تکرار نکنید.

5-      بذرهای موفقیت را به ترتیب زیر در مزرعه زندگی خود بکارید:

گام اول: صبوری، خوشبینی، مقاومت،  

گام دوم: نابودی بهانه تراشی، انتقاد و عیب جویی

گام سوم: مسئولیت پذیری، معتمد بودن، مصمم بودن

گام چهارم: در موقعیت های حساس زندگی، انعطاف پذیرباشید، همواره لبخند بر لب و با اطمینان و قوت قلب پیش بروید.