افسردگي يکي از اختلالات روان پزشکي است که به سبب عمومي بودن و پيچيدگي هايي که دارد، به سرماخوردگي روان معروف شده است. در روان شناسي باليني يکي از شايع ترين اختلال هاي دوران سالمندي، افسردگي است. علايم اين اختلال رواني در دوران سالمندي به وضوح در بعضي سالمندان ديده مي شود. رنجش زياد، تحريک پذيري و گوشه گيري از مهم ترين آسيب هاي افسردگي در دوران سالمندي است. اگر اين اختلال رواني به درستي و به موقع درمان نشود، مشکلات زيادي براي فرد سالمند و اطرافيانش ايجاد خواهد کرد.
تشخيص افسردگي کار ساده اي نيست
مسلم رومياني، روان شناس باليني درباره علايم افسردگي در دوران سالمندي مي گويد: تشخيص افسردگي در دوران سالمندي کار ساده اي نيست و بايد فقط توسط روان شناس باليني متخصص انجام شود.
به طور کلي افسردگي چند علامت خاص دارد. يکي از مهم ترين اين علايم، احساس اندوه و لذت نبردن از دنياست. يک علامت ديگر احساس گناه و نااميدي است. افزايش و کاهش ناگهاني و غير طبيعي وزن يکي ديگر از علايم افسردگي سالمندان است. احساس بي ارزشي، دلتنگي، سربار بودن، مدام به مرگ فکر کردن و اختلال در خواب هم از علايم کلي افسردگي هستند. اما اين نکته بايد حتما ذکر شود که اين علامت ها نشانه قطعي براي افسردگي نيستند و ممکن است علايم يک بيماري يا يک اختلال رواني ديگر باشند.
تنهايي اصلي ترين دليل افسردگياين روان شناس باليني در گفت و گو با خراسان ادامه مي دهد، معمولا افسردگي در دوران سالمندي دلايل زيادي دارد و انزوا يا تنهايي يکي از اصلي ترين دلايل اين افسردگي هاست. از آن جا که تنهايي باعث کاهش روابط اجتماعي مي شود، يکي از مهم ترين زمينه سازهاي افسردگي در دوران سالمندي است. افراد سالمند به دليل از دست دادن انگيزه و هدف که به احساس بي هويتي هم منجر مي شود، افسردگي شان روز به روز تشديد مي شود تا حدي که ترجيح مي دهند با هيچ يک از نزديکان شان رفت و آمدي نداشته باشند. مشکلات جسمي و بيماري هايي که بيشتر بين سالمندان ديده مي شود اگر با بي توجهي اطرافيان مواجه شود، به افسردگي آن ها ختم مي شود. ترس از تنهايي يا فوت دوستان و نزديکان هم مي تواند يکي ديگر از دلايل زمينه ساز براي افسردگي باشد.
راهکارهايي براي درمان افسردگي سالمندانرومياني به افراد سالمندي که دچار افسردگي مي شوند، توصيه مي کند نخست حتما به يک روان شناس متخصص مراجعه کنند ولي چند راه حل ساده هم وجود دارد تا اطرافيان فرد سالمند بتوانند مقداري از حس افسردگي در سالمندشان بکاهند. *درمرحله اول بايد شرايطي براي فرد سالمند ايجاد کنيد تا از زندگي لذت ببرد. قدم زدن در فضاي آزاد يا تماشاي فيلم مورد علاقه يا هر کاري که سالمند به آن دلبستگي دارد، مي تواند به او کمک کند. وقتي بدن يک سالمند فعال باشد، افسردگي هم از او دور مي شود. استفاده از فضاي سبز و آزاد براي تغيير روحيه سالمندان حتي با ويلچر براي آن هايي که توان راه رفتن ندارند تأثير بسياري در کاهش افسردگي دارد.
*سالمندان بايد حتما برنامه منظم روزانه اي داشته باشند و در برنامه هاي شان، ساعت هايي براي ارتباط با ديگران مانند دوستان يا بستگان در نظر بگيرند. افراد سالمند با داشتن دوست هايي هم سن و سال خود بهتر مي توانند آن ها را درک کنند و روابط اجتماعي شان تقويت خواهد شد.
*توجه ويژه اطرافيان به سالمندان هم راهکاري بسيار مهم براي کاهش افسردگي آن هاست. براي مثال توجه به خوراک و پوشاک سالمندان به آن ها حس مورد توجه بودن مي دهد که باعث آرامش و خوشحالي آن ها مي شود.
همشهري آنلاين هم در اين باره نوشت: تغييرات ناخوشايندي که بسياري از سالمندان با آن مواجه مي شوند نظير فوت همسر، مشکلات جسمي و ... مي تواند از علل بروز افسردگي به خصوص در افرادي باشد که حمايت هاي لازم روحي را از اطرافيان شان دريافت نمي کنند. با اين وجود، افسردگي جزئي از روند طبيعي پيري نيست و در واقع بسياري از سالمندان با وجود برخي چالش ها از زندگي خود خرسندند. افسردگي در دوران سالمندي نه تنها موجب مي شود افراد از زندگي لذت نبرند بلکه مي تواند عاملي براي به خطر انداختن سلامت آنان نيز باشد. با اين وجود، اگر قادر به شناسايي علايم افسردگي و يافتن راه هاي موثر براي حمايت از چنين افرادي باشيم ، سالمندان افسرده مي توانند زندگي شاد و شيريني را تجربه کنند.
سالمندان افسرده به مرور زمان مشکلات زياد تري را تجربه خواهند کرد و اگر حاضر به قبول بيماري خود نباشند يا به سبب خجالت و غرور از کمک خواستن خودداري کنند، شرايط براي شان پيچيده تر خواهد شد. بي ترديد از ميان برداشتن چنين موانعي، ما را در بهبود هرچه بيش تر اين افراد ياري خواهد کرد. اگر از سالمندي مراقبت مي کنيد که دچار افسردگي است مي توانيد حمايت عاطفي خود را به او ابراز و به سخنانش با صبر و حوصله گوش کنيد. او را به خاطر احساساتش سرزنش نکنيد و به واقعيت هايي اشاره کنيد که در او ايجاد اميد مي کند. همچنين مي توانيد در تشخيص به موقع و تسريع روند درماني او نظارت داشته باشيد. او را نزد پزشک آگاه و باتجربه ببريد و در طول دوره درمان او را همراهي کنيد . راه هاي ديگري نيز براي کمک به سالمندتان که دچار افسردگي شده است، وجود دارد که در اين جا به چند مورد ديگر اشاره خواهيم کرد.
*به او پيشنهاد قدم زدن کنيد: هنگامي که ذهن و بدن فرد فعال است، افسردگي او کاهش مي يابد . به او فعاليت هايي را پيشنهاد کنيد که از انجام آن لذت مي برد. قدم زدن، فعاليت هاي هنري، ديدن فيلم، رفتن به موزه و هر آن چه باعث فعال نگه داشتن ذهن و جسم او شود، در کاهش افسردگي فرد سالمند مؤثر خواهد بود.
*برنامه منظم و روزانه داشته باشيد : بيرون رفتن گروهي ، ملاقات با دوستان و آشنايان ، رفتن به اجتماعات و گروه هاي همسالان مي تواند او را در مقابله با تنهايي و انزوا ياري دهد . اگر وي در مقابل برنامه هاي شما مقاومت کرد، با ملايمت با او برخورد و او را به بودن با جمع ترغيب کنيد.
*فرد را ترغيب به تکميل دوره درمان خود کنيد : افسردگي با ناقص گذاشتن دوره درمان، عود مي کند.
اگر سالمند و افسرده هستيد، احتمالا حوصله انجام هيچ فعاليت و يا ديدن فردي را نداريد اما به خاطر داشته باشيد انزوا و گوشه گيري تنها باعث تشديد افسردگي شما خواهد شد . هرچه از نظر فيزيکي، ذهني و اجتماعي فعال تر باشيد، مطمئنا احساس بهتري خواهيد داشت . در اين جا به چند روش براي مقابله و جلوگيري از افسردگي اشاره مي کنيم.
*از خانه بيرون بياييد : به پارک يا آرايشگاه برويد و دستي به سر و گوش خود بکشيد و ناهار را با دوستان تان صرف کنيد.
* با ديگران در ارتباط باشيد: زمان هايي را که تنها هستيد، کاهش دهيد . اگر قادر به حرکت نيستيد از افرادي که دوست شان داريد دعوت کنيد تا به ديدن تان بيايند يا با آن ها تماس تلفني داشته باشيد.
* داوطلب کمک به ديگران شويد : کمک به ديگران يکي از بهترين راه هاي به دست آوردن ارزش و احترام است . با کمک به ديگران، به طور قطع ميزان افسردگي تان کاهش خواهد يافت.
*مي توانيد مشغول يادگيري مهارتي جديد شويد : به دنبال فعاليت هايي برويد که هميشه آرزوي انجام آن ها را داشته ايد. شايد آن فعاليت ها بتوانند، خلاقيت شما را شکوفا سازند و روحيه شما را تغيير دهند.
*بخنديد : خنده بر هر درد بي درمان دواست . خواندن و گوش کردن به مطالب طنز آميز نيز مي تواند روحيه شما را تقويت کند.
*ورزش کنيد : اگر بيمار و ناتوان هستيد راه هاي بسياري وجود دارد تا قدرت بدني خود را افزايش دهيد حتي روي صندلي و ويلچر. به هر روشي که مي توانيد ورزش کنيد تا افسردگي تان به ميزان قابل ملاحظه اي کاهش يابد.
کارستان
فنون موفقیت شغلی و اجتماعی برای همه | پزشکی، بهداشت و سلامت | خانواده، فرزندان، روابط همسران | ویژه دختران و پسران جوان | اطلاعات عمومی و جالب و خواندنی
