ارتباط غیرکلامی تاثیری شگرف بر سلامت اجتماعی کودک دارد، بااینحال پرورش این مهارت معمولاً نادیده گرفته می‌شود.

آنچه در زمان رویارویی با افراد به زبان نمی‌آورید پیامی قوی‌تر از کلماتتان به مخاطب می‌رساند.

دکتر روانشناس، استیو نوویکی (Steve Nowicki)، متخصص مسائل زبان بدن، در این رابطه می‌گوید، "ارتباط غیرکلامی اگر از بخش کلامی رابطه مهمتر نباشد، اهمیت کمتری از آن ندارد. وقتی یک قانون غیرکلامی زبان را می‌شکنید، همیشه تاثیر احساسی منفی بر مخاطب می‌گذارد."

و بااینحال، براساس گفته‌های دکتر نوویکی، کُدهای دقیق حالات چهره و ژست‌ها که پایه و اساس ارتباط غیرکلامی را می‌سازند به صورت غیرمستقیم و غیررسمی و عمدتاً از والدین یاد گرفته می‌شوند.

او تجربه خود را بیان می‌کند که پدری لهستانی و کم‌حرف و مادری خشن و ایتالیایی داشته است. می‌گوید، "بیشتر وقت‌ها تنها نشانه‌ای که ناراحت بودن پدرم را مشخص می‌کرد این بود که یک ابروی خو را تا یک درجه مشخص بالاتر می‌برد. اما مادرم همیشه احساساتش را فوراً و به طور مشخص ابراز می‌کرد."

نوویکی به این ترتیب وسعت استفاده و تعبیر نشانه‌های غیرکلامی را یاد گرفت. به مدت دو دهه، دکتر نوویکی به همراه روانشانس دیگر مارشال دوک (Marshall Duke) کارهای زیادی را درمورد تاثیرات ارتباط غیرکلامی بر رشد و پرورش کودک انجام دادند. آنها تحلیل تشخیصی دقت غیرکلامی (DANVA)، گروهی تست برای دست یافتن به اشارات ظریف مربوط به عبارات احساسی مثل نشانه‌های بصری و تن و آهنگ صدا را ساختند که این تست‌ها امروزه توسط محققان در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نوویکی می‌گوید، "تحقیقات نشان داده است که اکثر افراد از اهمیت ارتباط غیرکلامی غافل هستند."

در پرسش و پاسخ‌هایی که در زیر آمده، دکتر نوویکی به 10 سوال براساس تحقیقاتی که خود به شخصه یا دیگران در این مورد انجام داده‌اند پاسخ می‌دهد.

آیا مهارت ارتباط غیرکلامی با تطبیقات شخصی و اجتماعی افراد در ارتباط است؟

بله، اشتباهات تست‌های DANVA در کودکان می‌تواند به پیش‌بینی مشکلات شخصی و اجتماعی آنها در آینده، مثل اضطراب، ADHD، اختلال دوقطبی، شیزوفرنی، پایین بودن اعتمادبه‌نفس و قربانی قُلدری‌ها شدن، کمک کند.

آیا توانایی تشخیص احساسات غیرکلامی قابل پرورش است؟

بله، آموزش مستقیم کودکان، ازجمله آنهایی که دچار اوتیسم هستند، می‌تواند پیشرفت شایانی در نمرات تست‌های DANVA آنها به وجود آورد.

آیا توانایی در این زمینه اشکالات و زیان‌هایی هم دارد؟

بله. اگر مهارت بالایی در تشخیص نشانه‌های غیرکلامی دیگران داشته باشید باید خیلی مراقب باشید چون ممکن است نشانه‌های احساسی را متوجه شوید که آنها خود قصد نشان دادن آن را نداشته‌اند و دوست داشته باشند آن را پنهان کنند. مثلاً، وقتی به کسی می‌گویید که کمی خسته و ناراحت به نظر می‌رسد، حتی اگر حقیقت داشته باشد، ممکن است فرد را ناراحت کند.

آیا مهارت ارتباط غیرکلامی با توانایی شناختی مرتبط است؟

خیر، مگر درمورد افرادیکه IQ پایینتر از 70 دارند. برای آنها که IQ متوسط و بالا دارند، هیچ ارتباطی بین مهارت‌های ارتباط غیرکلامی و هوش آنها دیده نمی‌شود.

آیا توانایی تشخیص اشارات غیرکلامی با توانایی ابراز آنها مرتبط است؟

خیر، نه زیاد. بااینکه ممکن است در تشخیص اشارات غیرکلامی ماهر باشید اما این به آن معنی نیست که خودتان پیام‌های غیرکلامی اشتباه به دیگران نفرستید. اینها دو مهارت کاملاً جدا از هم هستند.

آیا ارتباط غیرکلامی در فرهنگ‌های مختلف یکجور تعبیر می‌شود؟

خیر. فرهنگ تاثیر بسزایی در این زمینه دارد. تحقیقات نشان داده است که مثلاً نژاد افریقایی-امریکایی می‌توانند هم اشارات سفیدپوستان و هم سیاه‌پوستان را درک کنند اما سفیدپوستان قادر به درک اشارات چهره سیاه‌پوستان نیستند و وقتی اشارات چهره هم را به اشتباه تعبیر می‌کنند، تصور می‌کنند که آنها عصبانی هستند. می‌توانید تصور کنید که این می‌تواند منجر به چه مشکلاتی شود.

آیا بچه‌ها توانایی خواندن احساسات حالات چهره را به ترتیبی خاص یاد می‌گیرند؟

بله، تحقیقات نشان می‌دهد که بچه‌ها اول حالت شاد چهره را یاد می‌گیرند و بعد چهره ناراحت، عصبانی و ترسیده را.

آیا سن بالا بر مهارت ارتباط غیرکلامی تاثیری دارد؟

بله. هرچه پیرتر می‌شویم توانایی ما برای درک این احساسات از بین می‌رود و به نظر می‌رسد که به ترتیبی دقیقاً مخالف با آنچه که ابتدا آموخته بودیم، آنها را فراموش می‌کنیم. یعنی شاد بودن آخرین حالتی است که فراموش می‌شود.

بین سن 45 تا 55 سال، ما توانایی درک احساس در صدا را از دست می‌دهیم و در سن 55 تا 65 سالگی، توانایی خواندن چهره افراد را هم از دست می‌دهیم. اما آنچه در هر سنی ثابت می‌ماند این است که هرچه توانایی فرد در این زمینه نسبت به هم‌سالانش بهتر باشد، تعدیل و تطبیق شخصی و اجتماعی او بهتر خواهد بود.

حالت چهره خنثی چه تاثیری دارد؟

چیزی به اسم چهره با حالتی خنثی وجود ندارد زیرا یک چهره خنثی معمولاً به طریقی منفی تعبیر می‌شود.

حدود یک سوم افراد یک چهره حالت استراحت دارند که خود آن را تشخیص نمی‌دهند. چهره آنها وقتی به هیچ چیز فکر نمی‌کنند و هیچ حس خاصی ندارند، یک چیز منفی نشان می‌دهد. هرچه سنمان بالاتر می‌رود، این گرایش بیشتر می‌شود. برآورد می‌شود که بیش از نیمی از آدم‌های بالای 65 سال، یک چهره حالت استراحت منفی دارند.

آیا مهارت‌های ارتباط غیرکلامی به گرایش به ربات‌ها در ارتباط است؟

بله. یک تحقیق نشان داده است که افرادیکه توانایی خوبی در خواندن این اشارات ندارند، معمولاً از ربات‌ها بیزارند.