حدود 540 میلیون سال پیش اتفاق عجیبی برای کره‌زمین رخ داد: موجودات زنده به‌تدریج چند برابر شدند و رویدادی را پدید آوردند که به «انفجار کامبرین» معروف است. تا آن زمان، باکتری‌ها و اسفنج‌ها و دیگر موجودات ساده به تنهایی در زمین حکومت می‌کردند، اما ظرف چند میلیون سال، امپراتوری حیوانات متنوع‌تر شد.
حال اتفاق مشابهی در دنیای مجازی در حال رخ دادن است: انفجار کارآفرینی. بنگاههای نوپای دیجیتال با ارائه انواع محصولات و خدماتی حیرت‌انگیز در حال ظهورند و در هر گوشه از اقتصاد نفوذ می‌کنند. آنها شکل کل صنایع و حتی مفهوم بنگاه اقتصادی را تغییر می‌دهند. به گفته مارک آندریسن، سرمایه‌گذار در منطقه سیلیکون ولی آمریکا، «نرم‌افزار در حال بلعیدن دنیا است».
این هیجان برانگیخته شده دیجیتال به ایجاد یک جنبش جهانی دامن زده است. بیشتر شهرهای بزرگ، از برلین و لندن گرفته تا سنگاپور و امان، اکنون اکوسیستم قابل توجهی از بنگاههای نوپا را شکل داده‌اند. در برخی از آنها صدها مدرسه آموزشی و هزاران فضای همکاری مملو از جوانان باانگیزه 20 تا 30 ساله در پشت لپ‌تاپ‌هایشان، وجود دارد. همه این اکوسیستم‌ها در ارتباط متقابل شدیدی هستند و به همین دلیل است که کارآفرینان اینترنتی به جمعیتی جهانی تبدیل شده‌اند. آنها مثل جهانگردان قرون وسطی دائم از شهری به شهر دیگر سفر می‌کنند، اما این بار با لپ‌تاپ‌هایشان. سیمون لوین، سرمایه‌گذار در لندن می‌گوید:«هر کس در هر جای دنیا بتواند کدنویسی کند، می‌تواند کارآفرین باشد.»
بنابراین، ممکن است این تفکر به وجود بیاید که حباب دات‌کام دیگری مشابه اواخر دهه 90 شکل گرفته که محکوم به ترکیدن است. در واقع، تعداد بنگاههای نوپا در حوزه نرم‌افزار هم ممکن است به اوج خود رسیده باشد و هر پیشنهاد جدیدی در این حوزه تکراری است. هیچ‌کس به اپلیکیشن دیگری برای به اشتراک گذاشتن عکس نیاز ندارد، همان‌طور که در اولین شکوفایی اینترنتی در اواخر دهه 90، نیاز مردم به سایت‌های فروش لوازم حیوانات خانگی اشباع شده بود. مارک آندریسن در این زمینه هشدار می‌دهد: «خطری که وجود دارد این است که بار دیگر پول زیادی به این بنگاههای نوپا تزریق شود. بعد از ترکیدن حباب قبلی، 10 سال طول کشید تا از نظر روانی همه چیز به شکل سابق برگردد.» در این صورت، حتی اگر این حباب نترکد، بیش از 90 درصد بنگاههای تازه تاسیس در معرض سقوط قرار دارند.
اما این بار، یک تفاوت مهم وجود دارد. شکوفایی کارآفرینی امروز نسبت به حباب اینترنتی دهه 90 پایه‌های مستحکم‌تری دارد که احتمال دوام آن را در آینده‌ای قابل پیش‌بینی بیشتر می‌کند. توضیحی که در مورد انفجار کامبرین 540 میلیون سال پیش می‌توان داد این است که در آن زمان زیربنای اولیه حیات تکمیل شده بود و شرایط برای شکل‌گیری سریع‌تر ارگانیزم‌های پیچیده‌تر ایجاد شده بود. به‌طور مشابه، زیربنای اولیه محصولات و خدمات دیجیتال هم رشد کرده و ارزان و در دسترس است که می‌توان آنها را به راحتی ترکیب و بازترکیب کرد. برخی از این زیربناها خرده کدهایی هستند که می‌توان به‌طور رایگان از اینترنت کپی کرد. برخی دیگر برای یافتن طراحان نرم‌افزار و وب‌سایت (مثل oDesk)، به اشتراک‌گذاری کد (مثل GitHub) و تست کردن کاربردپذیری
(مانند UserTesting.com) به‌کار می‌روند و برخی هم واسطه‌های برنامه‌نویسی هستند که به سرعت تکثیر می‌شوند. مهم‌ترین آنها «پایگاه‌ها» هستند؛ خدماتی که محصولات جدید بنگاههای نوپا را میزبانی (مثل رایانش ابری آمازون)، توزیع (مثل App Store شرکت اپل) و بازاریابی (مثل فیس‌بوک و تويیتر) می‌کنند و اینترنت که این روزها سریع‌تر، جهانی و وایرلس شده، مادر همه این پایگاه‌ها محسوب می‌شود.
تکنولوژی، انفجار کارآفرینی را به شیوه‌های دیگر نیز پرورش داده است. بسیاری از مصرف‌کنندگان به امتحان کردن خدمات نوآورانه شرکت‌های ناشناخته روی آورده‌اند و به کمک وب، اطلاعات در مورد نحوه اداره یک بنگاه نوپا دسترس‌پذیرتر و یکنواخت‌تر شده است. استانداردهای جهانی هم در این زمینه در حال ظهور است، (مانند ابزارهای برنامه‌نویسی) که چرخیدن در سراسر دنیا را برای کارآفرینان و تولیدکنندگان نرم‌افزار آسان‌تر می‌سازد.
اختراع شغل برای خود
تحولات اقتصادی و اجتماعی جنبشی اضافی را برای بنگاههای تازه تاسیس ایجاد کرده است. بحران اقتصادی مزمنی که در سال 2008 شروع شد، باعث شد بسیاری از نسل جدیدی‌ها (متولدین دهه 80 میلادی) از جست‌وجو برای یافتن شغل معمولی دست بکشند و شرایطی را برای تاسیس یا پیوستن به بنگاههای نوپا ایجاد کنند.
بسیاری از جوانان این نسل، به‌طور خاص به دنبال مشاغل «موجود» نیستند. نتایج یک تحقیق تازه در مورد 12 هزار جوان بین 18 تا 30 سال در 27 کشور مختلف نشان داده بیش از دو سوم این افراد به دنبال فرصتی برای کارآفرین شدن هستند. این موضوع بیانگر وقوع یک تحول فرهنگی است. جاناتان اورتمنز از بنیاد کافمن می‌گوید: «جوانان شاهد اثرات قابل توجه کارآفرینی در کشورهای دیگر هستند و به همین دلیل می‌خواهند آن را امتحان کنند.» در پایان، باید گفت بنگاههای نوپا سهم مهمی در جنبش جدید روی آوردن به شهرنشینی دارند. جوانان به‌طور فزاینده‌ای حومه‌نشینی را رها کرده و به شهرهای بزرگ که زمینه پرورش بنگاههای جدید را دارند، روی می‌آورند.
توصیف اینکه این بنگاههای نوپا درگیر چه نوع کسب‌وکاری هستند، در بهترین حالت تصویری از یک هدف پرسرعت را ارائه می‌دهد. در اصل، نرم‌افزار که قلب عملکرد این بنگاههای نوپا است، دیگر ساختارهای ایجاد شده را تخریب می‌کند. مثلا شبکه اجتماعی LinkedIn روند کار کسب‌وکارهای استخدامی را به‌طور اساسی تغییر داده یا وب‌سایت‌هایی مانند Airbnb صنعت هتل‌داری و آژانس‌های مسافرتی را با مشکل مواجه کرده‌اند.
دنیای امروز بنگاههای نوپا نشان می‌دهد مدل رایج، پایگاه‌هایی با موسسات کوچک و نوآورانه خواهد بود که این الگو در بخش‌هایی مانند بانکداری، مخابرات، برق و حتی سازمان‌های دولتی ظهور خواهد کرد.
دنیای اقتصاد
گلچین اخبار روز ایران و جهان | آموزش‌های کاربردی کسب و کار | ویژه کارآفرینان و مدیران | اخبار کسب و کار و اقتصادی | ویژه دانش‌آموزان و دانش‌جویان | آشنایی با مشاغل و حرفه‌ها
