تجارت الكترونيك ارائه روش جديدي در امور بازرگاني است و كلا روش‌هاي قديمي تجارت را منسوخ مي‌داند، با اين روش تجار قادرند كه محصولات و خدمات خود را با تمام وقت و به تمام خريداران در سراسر جهان وقت و به تمام خريداران در سراسر جهان و مستقل از مرزهاي جغرافيايي و مليت‌ها عرضه كنند.

بسياري از افراد تجارت الكترونيكي را محدود به خريد و فروش از طريق شبكه اينترنت منحصر مي‌دانند در حالي كه اين امر بخش كوچكي از تجارت الكترونيكي را تشكيل مي‌دهد.

مفهوم تجارت الكترونيكي اكنون گستره وسيعي از جنبه‌هاي مختلف تجاري و اقتصادي را دربرگرفته است و ميتوان هرگونه تعامل مالي ـ تجاري بين موسسات و افراد مختلف را در حيطه تجارت الكترونيكي بگنجاند.

تجارت الكترونيكي موجب تغييرات عمده‌اي در امور تجاري شده است و تا حد امكان از طريق شبكه، شما به امكانات زيربنايي شامل رايانه‌هاي ميزبان سيستم‌هاي عامل، كاربردها، ارتباطات نرم افزاري و بزرگترين شبكه جهاني، يعني اينترنت نياز داريد. شما هم‌چنين به خدمات پشتيباني از جمله ارائه‌كنندگان خدمات ارتباطي كه انجام كارها را از طريق شبكه ميسر مي‌سازد، نياز داريد.

آن دسته از واحدهاي تجاري كه اساسا خدمات را ارائه مي‌كنند و به شبكه متصل‌اند در قبال مشتريانشان مسئولند و بايد خدمات خود را به مشتريان به صورت مطمئن عرضه نمايند. با توسعه روزافزون شبكه‌ها در سراسر جهان براي انجام ماموريت‌هاي مهم تجارت الكترونيكي، ايمن سازي شبكه‌ها از اولويت اول برخوردار خواهد بود.

در حالي كه ايمني سيستم‌هاي عامل، كاربردها و ايمني فيزيكي مورد توجه سازمان‌ها هستند، حوزه‌هايي كه در معرض ريسك قرار دارند، شبكه‌ها و خطوط ارتباطي است كه از حيطه كنترل سازمان خارج است. ايمني يك نياز اساسي براي كاربردهاي تجارت الكترونيكي مانند پست الكترونيكي (E-Mail)، سفارش‌هاي خريد، ارسال اطلاعات اعتباري و خودكارسازي استفاده از فرم‌هاي امضاءشده مي باشد.

خطرات احتمالي تجارت الكترونيكي

هر معامله يا پيامي اعم از مالي يا غيرمالي در معرض خطر قرار دارد. در يك محيط متداول تجاري، راه‌هاي زيادي وجود دارند تا بتوان اين خطرات را با كمك امضاهاي رسمي و سازوكارهاي ديگر كه ضامن معاملات مطمئنند رديابي نمود.

خطرات و مسائل عمده‌اي كه رودرروي محيط‌هاي تجارت الكترونيكي است، عبارت است از:

•    هويت يا اعتبار شخص ـ چه كسي پيام را فرستاده؟ آيا فرستنده اختيار ملزم و متعهد كردن سازماني را كه نماينده آن مي باشد دارد؟

•    صحت داده ها ـ آيا پيام كامل است؟ آيا در طول مسير تغيير كرده و آيا مي توان ثابت نمود كه پيام تغيير نكرده است؟

•    عدم ارائه سرويس ـ وقوع حمله رايانه‌اي كه ارائه سرويس را با شكست مواجه مي كند.

•    عدم تاييد پيام ـ فرستنده‌ پيام مي‌تواند ارسال پيام و يا محتويات آنرا به دروغ انكار نمايد.

•    محرمانه بودن ـ تضمين اينكه اطلاعات براي افراد غير مجاز فاش نمي شود.

اجزاء اصلي ايمني ارتباطات

اجزاي اصلي ايمني ارتباطات عبارتند از
1- رمز نويسي
2- گواهينامه رقمي   
3- مراجع كسب گواهينامه «رمز نويسي» يكي از فنون پنهان سازي است كه به دوران ژوليوس مزار برمي‌گردد. يك دريافت‌كننده غيرمجاز نبايد قادر به كشف پيام باشد.

دو سيستم براي رمزنويسي وجود دارد:
الف-رمزنويسي كليد متقارن.
ب-رمزنويسي كليد عمومي.
«گواهينامه رقمي» گواهينامه هايي هستند كه امضاي رقمي، كليدهاي عمومي و خوارزميك (الگوريتم) درك پيام را به طرف‌هاي مشخص يك مبادله تجاري معرفي مي كنند و توسط مراجعان نظير Entrust وVerisign  كه اجازه صدور گواهينامه رقمي دارند صادر مي‌شوند.

فاكتورهاي اوليه در جلب اعتماد و اطمينان مشتريان

1.    كالاي مرغوب
2.    انجام تعهدات
3.    سرعت بارگذاري مقبول
4.    مهر ايمني
5.     جستجوي آسان
6.    ظاهر متناسب با هدف سايت

مهر ايمني: مهر ايمني كه از سمبل‌هاي آن مي توان Verisign را نام برد، به منظور اعتماد بخشيدن به ويزيتورها از نظر رعايت مسائل ايمني در معاملات، طراحي شده‌اند. اين مهره‌هاي گواهي بر ايمني سايت بازرگانان، فناوري به‌كار رفته و شبكه مربوطه است. معرفي كنندگان اين علائم را مي شناسند و از بابت شناسايي بازرگان احساس آرامش مي نمايند.

مرغوبيت كالا: اشاره به تعهدات ضمني شركت براي عرضه كالا با ويژگي‌هاي مرغوب و بهتر براساس حسن شهرت شركت و تجارب گذشته مشتريان در انتخاب كالاي آن دارد.

جستجوي آسان: به سهولت پيدا كردن كالا و خدمات دلخواه از طرف مشتريان اشاره دارد.

انجام تعهدات: صراحت و شفافيت چگونگي انجام سفارش و فرآيندهاي مربوط به شيوه مرجوع كردن كالا، رسا بودن توضيحات در صورت بروز مشكل براي مشتريان، حفظ اسرار و اطلاعات خصوصي و اطمينان بخشيدن  به مشتري از عناصر انجام تعهدات است.

ظاهر متناسب: مربوط به ظاهر و احساسي است كه مشتريان از سايت و اطلاعات عرضه شده در آن پيدا مي كنند. در صفحه آغازين يك سايت، بايد منظور از سايت به‌طور خيلي واضح براي ويزيتور روشن باشد و اين وضوح و روشني بايد در همان اولين ويزيت اتفاق بيفتد.  

سرعت بارگذاري مقبول: ارزيابي و فناوري به‌كار رفته در هر سايت از ديد مشتريان تا ميزان زيادي به سرعت و عملكرد آن بستگي دارد. مشتريان به چگونگي عملكرد فناوري سايت و سرعت Load شدن هر صفحه توجه مي‌كنند، بنابراين در سرعت Load شدن صفحات از اهميت زيادي برخوردار است.

تجارت الكترونيكي به عنوان فروش مستقيم در شبكه: با يك تعريف دقيقتر تجارت الكترونيك يعني انجام معاملات از طريق شبكه، يا خريد و فروش محصولات و خدمات از طريق فروشگاههاي اينترنتي درWeb .

محصولات مورد معامله ممكن است داري ماهيت الكترونيكي باشند مانند اتومبيل، يا خدمات مانند برنامه ريزي مسافرت، مشاوره پزشكي، يا آموزش راه دور باشند.

محصولات غير فيزيكي از قبيل محصولات الكترونيكي است كه خود نيز شامل اطلاعات، اخبار، صوت و موسيقي، فيلم، بانك‌هاي اطلاعاتي، نرم افزار و انواع فرآورده‌هاي فكري مي‌شود و اين نوع تجارت روزبه‌روز توسعه بيشتري پيدا كرده است. به‌نظر مي‌رسد تجارت الكترونيكي شبيه خريد از طريق كاتالوگ يا خريد در منزل و از طريق تلويزيون‌هاي كابلي باشد.

تجارت الكترونيكي به عنوان يك بازار: تاجر الكتونيكي تنها محدود به خريد و فروش محصولات از طريق شبكه نيست بلكه مانند يكي از فروشگاه‌هاي محلي مي تواند فروشگاه اينترنتي درWeb  ايجاد كرده و در سطح جهان به دنبال مشتري باشد. علاوه براين صاحب اين فروشگاه مي تواند تامين كنندگان مواد فروشگاه، حسابداري، خدمات بانكي، ادارات دولتي و رقيب‌هاي خود را در شبكه جستجو كند.

تقاضاهاي شركاي شبكه‌اي يا الكترونيكي همزمان با فعاليت فروشگاه‌هاي اينترنتي، از مرحله توليد تا مصرف، مرتب در حال تغييرند و اين تغييرات روي شركت‌هايي كه بخشي از تجارت الكترونيكي نيستند هم اثر مي گذارد. در كنار فروش شبكه‌اي، تجارت الكترونيكي در حال گذر به تغييرات مهمي در كيفيت محصولات، توزيع، قيمت و آنچه مشتريان به دنبال خدمات و كالاهاي مورد نياز خود هستند است.

بطور خلاصه، انقلاب تجارت الكترونيكي روي روش‌ها و فرايند تجارت يك اثر فرايندگرا داشته است. تعريف فرايندگر از تجارت الكترونيكي ديد وسيعتري از آنچه تجارت الكترونيكي هست ارائه مي كند. با اين ديد، تمام فرآيندهاي درون سازمان‌هاي تجاري (توليد، انبارداري، مديريت مالي، شركتها، عمليات) فرايندهاي تاجر با تاجر، مديريت حلقه‌هاي تامين و پشتيباني، مزايده ها و فرايندهاي تاجر با مشتري نيز تحت تاثير تكنولوژي تجارت الكترونيكي و شبكه قرار گرفته‌اند. حتي وظايف دولتي، آموزش و فرايندهاي سياسي و اجتماعي در حال تغيير هستند. به همين دليل توجه و دقت درباره تجارت الكترونيكي ضروري است.

مديريت تجارت الكترونيكي

دنياي تجارت الكترونيكي به دليل رشد انفجاري دچار پيامدهاي مختلفي شده كه بعضا قابل پيش بيني نيست. اين شرايط فعاليت‌هاي اقتصادي روزمره بسياري از افراد و شايد دولت ها هدايت خواهد كرد. معاملات اقتصادي از طريق شبكه‌ها و رسانه‌هاي الكترونيكي پديده جديدي نيست. امنيت عمومي بازار كه عمدتا شامل جنبه‌هاي الكترونيكي بوده،  باعث بروز تحول در ساختار فعاليت‌هاي ملي كشورها شده است.

بانكداري الكترونيكي و سيستم‌هاي اصلاح شده كارت اعتباري از جمله خصوصيات رايج چشم انداز تجاري هستند. اخيرا مستمري تامين اجتماعي و ساير مزاياي افراد به صورت الكترونيكي به حساب‌هاي بانكي آنان واريز مي شود.

كارتهاي اعتباري در بسياري از سيستم‌هاي حمل و نقل شهري جانشين بليت شده و امكان انواع خريد با اين وسايل در بسياري از دانشگاهها فراهم آمده است. اما اين حجم تجارت الكترونيكي نيز دستخوش تحول شگرفي خواهد شد.

زيرساخت‌هاي اطلاعات عمومي در سراسر دنيا مورد توجه دولت‌ها، بازرگانان و شهروندان عادي قرار گرفته و جزئي از تفكر آن‌ها شده است. اين شرايط استخوان‌بندي سيستم اقتصاد عمومي و سيستم عصبي مركزي جوامع طي قرن 21 خواهد بود كه بر نحوه عملكرد دولت‌ها، نحوه آموزش كودكان، چگونگي ارائه خدمات بهداشتي و هزاران فعاليت حياتي زندگي ما تاثير مي‌گذارد.

شبكه اينترنت كه تاكنون در انحصار دانشگاه‌ها و محققين بود، خيل عظيم كاربران جديد را به خود جلب مي كند و روند رشد آن حيرت آور خواهد بود.

وب جهاني به عنوان موتوري براي كار در اينترنت در پايان قرن جاري بالغ بر 100ميليون عضو داشت تعداد 1800 سيستم تجارت تلفني و بازرگاني به شيوه كاتالوگ در شبكه‌هاي خريد تلويزيوني، تحولات عمده اي در شيوه تهيه، مايحتاج منازل به‌وجود آورده‌اند.

سيستمهاي الكترونيكي از جمله كيوسك‌هاي معاملات تلفني، توانايي بالقوه براي ايجاد ارتباط بين ميليون‌ها مصرف كننده با هزاران خرده‌فروشي در آمريكا و سراسر جهان از طريق كامپيوتر و شبكه‌هاي ارتباط راه دور را دارند. فروشندگان كارت‌هاي اعتباري به دنبال جستجوي راه‌هاي جديدي براي ارائه خدمات در اين شرايط هستند.

نوع ديگر از تجارت الكترونيكي با عنوان كارت‌هاي حافظه‌اي امكان پس‌انداز يا نقدكردن پول در هر جا كه فن‌آوري الكترونيكي اجازه بدهد را فراهم مي آورد. اين فن‌آوري كه طي 15 سال گذشته در اروپا مورد استفاده قرار گرفته است. امكان ثبت ايمن ساير اشكال اطلاعات از قبيل داده‌هاي پزشكي و نتايج آزمون يا ساير انواع داده‌ها را كه فرد مايل يا ناگزير از همراه داشتن آن‌هاست فراهم مي‌آورند.

محافظت در برابر استفاده غير مجاز يا افشاي اطلاعات موجود در كارت (اعم از موجودي‌ها يا داده‌ها) از طريق زير انجام مي‌شود. شماره‌هاي شناسايي فردي (PINS)، امضاءهاي ديجيتالي و آثار انگشتان ديجيتالي شده، بزودي امكان خواندن و تاييد به‌صورت الكترونيكي پيدا مي‌كنند.

فن‌آوري نوين، پرداخت دستمزد و خريدهاي كوچك بدون رد و بدل كردن پول را تسهيل كرده و امكان تبادل كنترل‌شده اطلاعات پزشكي يا ديگر اطلاعات شخصي را فراهم مي‌آورد. سرانجام اين‌كه اين ابزار كاربردهاي بسيار زيادي دارد كه بعضي از آن‌ها حتي به ذهن خطور نمي كند.

بسياري از اشكال تجارت الكترونيكي را مي‌توان بصورت گسترده به عنوان هر نوع معامله تجاري تعريف كرد كه از طريق تبادل الكترونيكي اطلاعات تسهيل يا انجام شود. ما با موضوعات زير سروكار داريم:

1-    آغاز و انجام معاملات الكترونيكي بين خريداران و فروشندگان كالاها و خدمات.
2-    تسويه مالي اين قبيل معاملات
3-    دريافت و پرداخت الكترونيكي پول و اعتبار.  

شركت IBM اعتقاد دارد كه خريداران بايد در برابر كلاهبرداري و فريبكاري در جريان فعاليت‌هاي اقتصادي محافظت شوند و اين قبيل خدمات محافظتي بايد به بهترين وجه در بازار تجارت الكترونيك ارائه شود. به دليل محدوديت‌هاي تماس‌هاي چهره‌به‌چهره در تجارت الكترونيكي موضوع اعتماد در روند اين نوع دادوستد خيلي مهم‌تر از تجارت فيزيكي است.

بنابراين همه دست‌اندركاران بايد اين اطمينان را داشته باشند كه در مقابل پول ارائه شده، كالاي مورد نظر را دريافت خواهند كرد.

همچنين IBM اعتقاد دارد كه اين ابزار بايد به گونه‌اي باشد كه تجارت الكترونيكي و مزاياي آن در اختيار همه شهروندان از جمله فقرا كه معمولا از دسترسي به ارزان ترين و مفيدترين خدمات محرومند قرار گيرد.

ارتباطات الكترونيكي صرف نظر از پايگاه اقتصادي ـ اجتماعي افراد، منافع بالقوه بي‌شماري براي دانش‌آموزان مقاطع مختلف دارند و دانش‌آموزان و آموزگاران در هر كجا كه باشند امكان دسترسي به حجم عظيم مطالب تحقيقاتي و آموزشي خاص مناسب با سطح مورد نياز دارند. بيمارستان‌ها قادرند در موارد حاد و به‌صورت‌هاي الكترونيكي متخصصان پزشكي را در شهر، روستا، وراي اقيانوس‌ها راهنمايي كنند.

برقراري سيستم تاييد كارت اعتباري

آخرين مرحله در انجام معاملات الكترونيكي برقراري سيستم كارت اعتباري است. هر كدام از فروشندگان نرم‌افزارهاي تجاري دستورالعمل‌هاي مختص خود را براي پيوند خدمات تاييد كارت اعتباري به نرم افزار تجاري دارا هستند.

براي مثال بيائيد با هم فرآيندي را كه (www.cybercash.com) Cyber Cash جهت پياده سازي سيستم كارت اعتباري طي مي كند مورد بررسي قرار دهيم.

 Cyber Cash اخيرا نسخه جديد خدماتي بنام Cash Register 3  را منتشر نموده است. اين نسخه از ساختار جديدي از نظر پرداخت پول اجناس برخوردار بوده و عمليات مربوطه در ضمن به راحتي امكان ادغام غرفه‌ها را به خدمات پرداخت، فراهم مي نمايد. همچنين مي تواند موارد ارتقاء به خدمات جديدتر، استانداردها و ساير موارد ممكن را عرضه نمايد.    

پياده سازي فناوري Cyber Cash  به سه صورت امكان پذير است.

راه اول: شما مي توانيد از خدمات يك Merchant Development Partner  براي ادغام و يا ميزباني سايت تجاري  Cyber Cash بهره بريد.

راه دوم: اين كه شما خود نرم افزار  Cyber Cash را down load  نموده و با غرفه خود ادغام نماييد.

راه سوم: اين كه به جاي ساخت يك سايت تجاري، يك نرم‌افزار تجاري الكترونيكي يا راه حل غرفه را كه پيشاپيش با خدمات  Cyber Cashادغام شده است انتخاب نماييد.

  کارستان

  سمیه خدایی

  قوانین و مقررات عمومی کاری | دانستنی‌های مهم حقوقی | فنون موفقیت شغلی و اجتماعی برای همه