همه ما معمولا خستگی زیادمان را به گردن زندگی پرمشغلهمان میاندازیم و خیلی وقتها حق هم داریم. اگر همیشه احساس خستگی میکنید، بد نیست 2 تا 3 هفته کمی در سبک زندگیتان تغییر ایجاد کنید، بیشتر بخوابید، برنامههای اجتماعیتان را کمتر کنید، غذاهای مغذی بیشتری بخورید، مایعات بیشتری بنوشید، مولتیویتامین بخورید و مصرف کافئین را پایین بیاورید. اگر باز هم علائم خستگی را بعد از این تغییرات مشاهده کردید، دیگر نیاز به کمک متخصص دارید، خستگی بیش از حد میتواند نشانه یک مشکل جسمی حادتر باشد که نیاز به درمان دارد، در زیر به هفت مشکل مرتبط با خستگی اشاره میکنیم.
1- کمخونی
این مشکل در خانمهایی که دچار عادات ماهانه سنگین میشوند یا آنها که به اندازه کافی آهن مصرف نمیکنند بیشتر است.خستگی ناشی از کمخونی نتیجه کمبود گلوبولهای قرمز خون است که اکسیژن را از ریه به بافتها و سلولها میرساند، ممکن است احساس ضعف و تنگینفس کنید، کمخونی میتواند در نتیجه کمبود آهن یا ویتامینها، از دست رفتن خون، خونریزی داخلی یا یک بیماری مزمن مثل آرتروز روماتوئید، سرطان یا نارسایی کلیه ایجاد شود، زنانی که در سن بچهزایی هستند، به خاطر از دست دادن خون طی عادات ماهانه و نیاز بدن به آهن بیشتر در دوران بارداری و شیردهی در معرض کمبود آهن قرار دارند.
علائم: خستگی یکی از اصلیترین علائم آن است و بقیه علائم شامل ضعف شدید، مشکل در خوابیدن، نداشتن تمرکز کافی، تند شدن ضربان قلب، درد سینه و سردرد. ورزشهای ساده مثل پلهنوردی یا پیادهرویهای کوتاه میتواند موجب خستگی فرد شود.
2- آپنه خواب
اگر فکر میکنید با وجود اینکه به اندازه کافی استراحت داشتهاید، با احساس خستگی از خواب بیدار میشوید ممکن است دچار این اختلال خواب باشید.
آپنه خواب اختلالی است که با وقفههای کوتاه تنفس در طول خواب شناخته میشود، در متداولترین نوع آن، آپنه خواب انسدادی، مجاری بالایی هوا برای چند لحظه بسته میشوند که به مغزتان هشدار میدهد که بیدار شوید و دوباره تنفس کنید، فرد مبتلا به آپنه خواب انسدادی ممکن است در طول یک شب دهها یا حتی صدها بار دچار این وقفه تنفسی شود.
علائم: آپنه خواب معمولا با خمیازه کشیدن شناخته میشود که معمولا با خستگی عمومی بدن در روز بعد دنبال میشود، از آنجا که آپنه خواب میتواند منجر به بروز بیماریهای قلبی، فشارخون بالا و سکته شود، آزمایش دادن برای آن خیلی مهم است.
3- دیابت
هر ساله بیماری دیابت برای بیش از یک میلیون نفر در سراسر جهان تشخیص داده میشود، اما خیلی بیشتر از این تعداد بدون دانستن آن به این بیماری دچارند، قند که گلوکز نیز نامیده میشود سوختی است که انرژی بدن را تامین میکند و این یعنی مشکل برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که نمیتوانند از گلوکز به درستی استفاده کنند و این باعث میشود به عنوان یکی از اولین نشانههای بیماری خود دچار خستگی مفرط شوند.
علائم: جدا از خستگی، نشانههای دیگر آن تشنگی زیاد، ادرار مکرر، گرسنگی، کاهش وزن، آسیبپذیری، عفونتهای قارچی واژن و تار شدن دید است.
4- بیماری تیروئید
وقتی هورمونهای تیروئید شما از حالت نرمال خارج میشوند، حتی فعالیتهای ساده روزمره هم خستهتان میکند، غده تیروئید که در جلو گردن قرار دارد، هورمونهایی را ترشح میکند که سوختوساز بدن را تنظیم میکنند، زیاد بودن بیش از اندازه این هورمونها (پُرکاری تیروئید) سوختوساز را بالا میبرد، کم بودن این هورمونها (کمکاری تیروئید) سوختوساز را پایین میآورد.
علائم: پُرکاری تیروئید موجب خستگی عضلانی و ضعف میشود که ابتدا در پاها نمودار میشود، تمرینات و ورزشهایی مثل دوچرخهسواری و بالا و پایین رفتن از پله برای فرد سختتر خواهد شد، نشانههای دیگر آن شامل کاهش وزن بیدلیل، احساس گرمای همیشگی، بالا رفتن ضربانقلب، کم شدن عادتماهانه و افزایش تشنگی است.
پُرکاری تیروئید معمولا زنان 20 تا 40 سال را درگیر میکند، اما برای زنان در سنین بالاتر و همچنین مردان نیز اتفاق میافتد، کمکاری تیروئید نیز احساس خستگی و ناتوانی تمرکز، ضعف و درد عضلانی حتی با فعالیت بسیار سبک ایجاد میکند، علائم دیگر آن شامل افزایش وزن بیدلیل به علت احتباس آب، احساس سرمای همیشگی (حتی در هوای گرم)، سنگین شدن عادتماهانه و یبوست است، کمکاری تیروئید معمولا در زنان بالای 50 سال اتفاق میافتد بهطوریکه حداقل 10 درصد از زنان بالای این سن، کمکاری تیروئید خفیف پیدا میکنند.
5- افسردگی
افسردگی بیماری است که در وضعیت خوابیدن، غذا خوردن و احساسمان نسبت به خود و دیگران تاثیر میگذارد، علائم افسردگی بدون درمان ممکن است هفتهها، ماهها یا حتی سالها بر جای بماند، به همین دلیل خیلی مهم است که علائم هشدار آن را تشخیص دهیم و کمک بگیریم.
علائم: همه آدمها به یک صورت دچار افسردگی نمیشوند، اما معمولا افسردگی موجب پایین آمدن انرژی، تغییر در وضعیت خوابیدن و غذا خوردن، مشکلات حافظه و تمرکز و احساس ناامیدی، بیارزشی و منفی بودن میشود.
6- آرتروز روماتوئید
تشخیص این بیماری خودایمن همیشه آسان نیست، اما علائمی وجود دارد که میتواند به تشخیص آن کمک کند، این بیماری زمانی اتفاق میافتد که سیستم ایمنی بدن علیه خود کار میکند و به بافتهای مفصلی سالم حمله میکند و گاهیاوقات باعث ایجاد تخریبهای غیرقابل برگشت به استخوانها و غضروفها میشود.
علائم: بسیاری از علائم (مثل خستگی، پایین آمدن انرژی، بیاشتهایی و درد مفصلی) با سایر مشکلات مثل سایر انواع آرتروز مشترک است، همچنین کمخونی و بیماری تیروئید که موجب خستگی میشوند نیز در افراد مبتلا به آرتروز روماتوئید متداول است.
روماتولوژیستها به دنبال حداقل چهار مورد از این معیارها برای تشخیص آرتروز روماتوئید هستند، خشکی بدن در ناحیه مفصلی در صبح، تورم همزمان حداقل سه ناحیه مفصلی در بدن، حداقل یک تورم مفصلی در ناحیه مچ، قوزک پا یا مفصل وسطی یکی از انگشتان، درگیر شدن همزمان دو مفصل یکسان از دو طرف بدن، تودههای بافت زیر پوست، سائیدگی استخوان مچ یا مفصلهای دست که با رادیولوژی تشخیص داده شود.
7- سندرم خستگی مزمن
این مشکل خستگی بسیار زیاد و شدید است که سریع اتفاق میافتد، افرادیکه از این بیماری رنج میبرند آنقدر احساس خستگی میکنند که انرژی لازم برای انجام فعالیتهای نرمال روزانه خود را ندارند و با کمی فعالیت خیلی زود خسته میشوند.
علائم: نشانههای دیگر این بیماری سردرد، درد عضلانی و مفصلی، ضعف، حساس شدن گرههای لنفاوی و ناتوانی در تمرکز است، سندرم خستگی مزمن بیماری بسیار گیجکنندهای است زیرا هیچ علت خاصی ندارد.
گاهی نوشیدن یک چای و دم نوش کمک زیادی برای رفع خستگی میکند. ما در طبیعت گیاهان زیادی داریم که سرشار از ویتامین C، کافئین، منیزیم، آهن و مواد مغذی دیگر هستند که با خستگی مقابله میکنند و انقباض عضلانی را کاهش میدهند. جوشانده این گیاهان خستگیهایتان را برطرف میکند و شما را به آرامش میرساند.
برگهای چای سبز حاوی کافئین و ویتامینهای A، C و E میباشند. زمانی که احساس خستگی میکنید بدون معطلی به سراغ چای سبز بروید.
روش تهیه
یک قاشق چایخوری چای سبز را در یک فنجان آب جوش بریزید و به مدت 5 دقیقه بجوشانید. چای را صاف کنید و مقداری نعنا به آن اضافه کنید. این کار باعث میشود که خواص تقویتکنندگی چای سبز بیشتر شود. روزانه قبل از ساعت 5 بعد از ظهر 2 تا 3 فنجان چای سبز بنوشید.
توجه داشته باشید که زنان باردار و کودکان باید مصرف چای سبز را محدود کنند. اگر دچار کمخونی هستید، بیش از چهار فنجان در روز از این چای ننوشید. باید بدانید که چای سبز خواص ضدپیری دارد و به هضم بهتر غذا کمک میکند.
ساقه و برگهای گیاه رزماری تقویتکنندهاند. زمانی که احساس خستگی زیادی میکنید این گیاه به شما کمک میکند تا خستگیهایتان را به دست باد بسپارید.
روش تهیه
30 گرم ساقه رزماری را در یک لیتر آب در حال جوشیدن بریزید و اجازه دهید به مدت 15 دقیقه بجوشد. محلول را صاف کنید و به مدت یک ماه، قبل از غذا یک فنجان بنوشید، یعنی روزی سه فنجان. باید بدانید که گیاه رزماری مشکلات گوارشی را نیز برطرف میکند.توجه داشته باشید که این گیاه برای افرادی که سابقه بیماری صرع یا غش دارند و همچنین برای زنان باردار و کودکان توصیه نمیشود.
دلیل اینکه پرتقال خستگی را از بین میبرد، این است که در هر 100 گرم این میوه حدود 53 میلی گرم ویتامین C وجود دارد. روزانه یک عدد پرتقال نیاز روزانه ما را به این ویتامین تامین میکند. زمانی که احساس خستگی فیزیکی میکنید به سراغ پرتقال بروید و این معجون را تهیه و میل کنید.
روش تهیه
آب یک عدد پرتقال را بگیرید و داخل یک فنجان بریزید. یک قاشق چایخوری عسل به آن اضافه کنید. فنجان را با آب جوش پرکنید و هم بزنید. قبل از رفتن به رختخواب این معجون را میل کنید. اگر زیاد خسته شدهاید این جوشانده را تا وقتی که حالتان بهتر بشود، تهیه و میل کنید. هیچ مورد منع مصرفی برای این جوشانده وجود ندارد و به دلخواه خود میتوانید، میزان آب پرتقال و عسل را تغییر دهید.
جو دو سر حاوی ویتامین E، پروتئین و مواد معدنی است که بدن را تقویت میکند. زمانی که دچار خستگی فیزیکی یا روحی گذرا شده باشید این جوشانده به کمکتان میآید.
روش تهیه
به مدت 5 تا 10 دقیقه یک قاشق غذاخوری جود دو سر خشک را با یک لیتر آب جوش بجوشانید. محلول را از صافی رد کنید و هر روز یک فنجان از این جوشانده را به مدت یک ماه میل کنید. اگر اندازههای داده شده را به درستی رعایت کنید به هیچ نوع مسمومیتی دچار
نخواهید شد.
تاکنون هیچ مورد منع مصرف یا تاثیر منفی برای جو دوسر گفته نشده است. باید بدانید که جو دوسر خواص ضداسترسی نیز دارد.
3 تا 8 درصد ریشه گیاه جینسینگ از مادهای به نام «جینسنوزید» تشکیل شده است که یک ماده تقویت کننده محسوب میشود. این گیاه همچنین حاوی ویتامینها و مواد معدنی زیادی است. زمانی که دچار خستگیهای گذرا هستید یا دوره نقاهت بیماری را میگذرانید جوشانده این گیاه میتواند، کمکتان کند.
روش تهیه
3 گرم ریشه خرد شده گیاه جینسنگ را با یک لیوان آب جوش به مدت 10 تا 15 دقیقه بجوشانید. محلول را صاف کرده و صبحها یک فنجان بنوشید. میتوانید از این جوشانده حداکثر به مدت 15 روز استفاده کنید.این گیاه همچنین ضداسترس است. اما باید بدانید که مصرف طولانیمدت آن باعث تحریک اعصاب میشود. توجه داشته باشید که مصرف جینسینگ به زنان باردار، کودکان زیر 16 سال و همچنین برای افرادی که دچار بیخوابی، فشارخون بالا یا سابقه بیماری سرطان سینه هستند، توصیه نمیشود.
دارچین باعث تحریک بدن میشود و خستگی را رفع میکند. زمانی که احساس خستگی جزئی میکنید باید سراغ دارچین بروید.
داروی ضدخستگی، جوشانده ضدخستگی
روش تهیه
برای هر فنجان آب سرد 2 قاشق چایخوری پُر، چوب دارچین بریزید در ظرف را بگذارید و اجازه دهید با شعله کم بجوشد. زمانی که آب به جوش آمد، شعله را خاموش کنید و اجازهدهید به مدت 15 دقیقه دم بکشد. روزانه چهار فنجان از این جوشانده به صورت سرد یا داغ میل کنید تا احساس خستگیتان از بین برود.
توجه داشته باشید که مورد منع مصرف برای استفاده از دارچین وجود ندارد. اما بیش از میزان ذکر شده نیز مصرف نکنید. این ادویه معطر و پرطرفدار همچنین مشکلات دستگاه گوارش و بیاشتهایی را برطرف میکند.