پس از تاسيس بازار فرابورس مهم‌ترين موضوعي كه مطرح است چگونگي پذيرش شركت‌ها در اين بازار است.
بنابراين گام مهمي كه بايد پس از تهيهء آيين‌نامهء اجرايي اين بازار برداشته شود، تهيه و تدوين آيين‌نامهء پذيرش شركت‌ها در اين بازار است.
نيك مي‌دانيم براساس ضوابط پذيرش شركت‌ها در بورس، محدوديت‌هايي كه براي پذيرش در بورس اعمال شده است، به طور يقين بسياري از شرايط بورس به بازار فرابورس تسري نخواهد يافت چرا كه نقطهء عطف بازار سرمايه جذب سرمايه‌هاي سرگردان در بازاري به نام فرابورس است كه امكان دادوستد سهام شركت‌هايي را فراهم مي‌آورد كه در بورس پذيرفته نشده‌اند.
-
شرايط عمومي پذيرش _در بورس اوراق بهادار تهران
بورس اوراق بهادار شرايط عمومي پذيرش شركت‌ها را تابعيت ايراني، سهامي عام با حداقل سرمايه 30 ميليارد ريال و دارا بودن حداقل 200 سهام‌دار تا شش ماه پس از درج نام شركت در تابلو فرعي و به بهره‌برداري رسيدن شركت و سودآوري آن دو سال قبل از پذيرش ذكر كرده است.
ناگفته نماند كه شرايط پذيرش شركت‌هاي سرمايه‌گذاري، نهادهاي مالي و ... به تفكيك مشخص شده است، اما به نظر نمي‌رسد در بازارهاي فرابورس سودآوري شركت و ميزان سرمايه مدنظر باشد.
تهيهء آيين‌نامهء پذيرش شركت‌ها در فرابورس نيازمند مطالعهء بازارهاي فرابورس مطرح دنيا و تطبيق الگوهاي متعارف با شرايط كشور درخصوص فرابورس ايران است.
يكي از مهم‌ترين بازارهاي فرابورس دنيا بازار نزدك است كه در سال‌هاي اخير نيز از رشد چشمگيري برخوردار بوده است. در واقع اين بازار به مركز بورس‌هاي بين‌المللي تبديل شده است.
-
شرايط پذيرش در بازار نزدك
پيش‌شرط لازم براي پذيرش در بازار نزدك آن است كه ابتدا توسط كميسيون اوراق بهادار ( SEC ) به تاييد برسد.
براساس قانون مصوب بورس اوراق بهادار در سال 1936 شركت‌ها ملزم هستند به سهامي عام تبديل شده و اطلاعات در مورد عمليات، شرايط مالي سهام‌داران و مديريت خود را منعكس كنند. شركت‌هايي كه در نزدك پذيرفته مي‌شوند نيز بايد دقيقا همان الزامات و مقررات را داشته باشند.علاوه بر اين شركت بايد معيارهاي كمي و كيفي تعيين شده توسط نزدك را نيز دارا باشد.
براساس گزارش واحدآموزش و تحقيق شركت داد و ستد آريا بازار نزدك نيز پذيرش شركت‌ها را براساس نحوهء فعاليت شركت طبقه‌بندي كرده و به صورت استانداردهاي 1، 2 و 3 تعريف كرده است.
يكي از الزامات پذيرش شركت‌ها در بازار نزدك براساس استاندارد يك آن است كه ميزان تجمعي درآمد شركت در سه سال مالي بيش از 11 ميليون دلار و در دو سال آخر قبل از پذيرش بيش از 2/2 ميليون دلار باشد اما براساس استاندارد دو، پذيرش در اين بازار، ميزان تجمعي جريان نقدي آن در سه سال مالي آخر بيش از 5/27 ميليون دلار ذكر شده است در حالي كه درآمد فروش در سال مالي، قبل از پذيرش بيش از 110 ميليون دلار عنوان شده است و براساس سومين استانداردي كه توسط نزدك تعريف شده است، سهم سرمايهء بازار طي 12 ماه بايد بيش از 850 ميليون دلار باشد.
همچنين شركت‌هاي پذيرفته شده ملزم هستند اطلاعات كافي و جامعي درخصوص اطلاعات مالي، برنامه‌هاي آتي، EPS ، وضعيت تملك دارايي‌ها، تحليل بازار و سودهاي پرداختي، گزارش فروش، جزييات پاداش‌هاي مديريتي و... به طور شفاف در اختيار سهام‌داران قرار دهند.
همچنين بايد گزارش عملكرد خود را نيز ارايه كنند كه تمامي اين اطلاعات توسط بورس اوراق بهادار (sec) و نزدك نگهداري مي‌شود و در صورت بروز تخلف به آن‌ها رسيدگي مي‌شود.
-
نزدك نيز بايد گزارش اطلاعات خاصي را به اوراق بهادار بفرستد.
گفتني است شركتي كه به دنبال پذيرش اصلي و اوليه است بايد ضمن رعايت مقررات پذيرش اوليه، تقاضايش را به صورت كتبي به نزدك بفرستد.
ناظر نيز بر فعاليت‌هاي شركت‌هاي پذيرفته شده در بازار سهام و اخبار آن‌ها در خصوص حجم و معامله و... نظارت مي‌كند.
-
اعضاي نزدك
گفتني است، براساس اطلاعاتي كه در سايت نزدك درج شده بود و توسط «سرمايه» تهيه شد اشخاص ذيل واجد شرايط عضويت در نزدك هستند :
-
الف) هر كارگزار يا معامله‌گر رسمي ثبت شده (به جز آن‌هايي كه سلب شرايط شده‌اند.)
-
ب) هر شخص ديگر مي‌تواند به عنوان شخص وابسته عضو نزدك باشد. ( به جز افراد غيرذي‌صلاح)
-
ج) هر دست‌اندركار بازار، شركت‌ها و...
گفتني است اين سايت شخص وابسته را شريك، مامور يا مدير عضو نزدك كه تحت نظارت عضو بوده يا ناظر آن يا در استخدام آن باشد تعريف كرده است. پرسنل دفتري و منشي شخص وابسته شناخته نمي‌شوند.
عضو بايد به تعهدات خود همچون بدهي، ماليات و... در موعدي كه نزدك تعيين مي‌كند، عمل كند.هر عضو يا شخص وابسته به آن بايد از اطلاعات مربوط به تعهدات خود آگاهي داشته باشد.
هيات مديره نزدك، نياز نيست كه سهام‌دار نزدك باشند. حداقل دو نفر از اعضاي هيات مديره بايد از ميان نمايندگان ناشران انتخاب شوند.
مديران هر ساله در نشست مجمع عمومي عادي سالانه يا نشست ويژه‌اي براي همين منظور انتخاب مي‌شوند.
نامزدهاي عضويت هيات مديره بايد اسامي خود را به رييس هيات مديره، مدير عامل يا دبير هيات اعلام كنند.بازار فرابورس در ايران نيز زيرنظر سازمان بورس اداره مي‌شود و سازمان بورس به عنوان مقام ناظر بر حجم معاملات و... نظارت مي‌كند.
اما در خصوص شرايط پذيرش هنوز تصميم‌گيري نشده است اما به نظر مي‌رسد بعد از تاسيس اين بازار و مشخص‌‌شدن چارت فعاليت اين شركت، شرايط پذيرش شركت‌ها در فرابورس نيز تعيين مي‌شود.
-
پذيرش آسان در فرابورس
محمدرضا خواجه‌نصيري رييس ادارهء امور بورس‌ها و بازارها دربارهء شرايط پذيرش شركت‌ها در فرابورس به «سرمايه» گفت: «شرايط پذيرش شركت‌ها در OTC بايد به گونه‌اي باشد كه بخش ديگر بازار سرمايه كه همان فرابورس است را پوشش دهد.»
وي تصريح كرد: «شرايط پذيرش شركت‌ها در اين بازار بايد ساده‌تر از بورس باشد تا بتوانيم به هدف جذب سرمايه در بخش ديگري از بازار سرمايه برسيم.» او گفت: «براي ورود به اين بازارها تا حد ممكن بايد ساده گرفت.»
رييس ادارهء امور بورس‌ها و بازارها با اشاره به پذيرش شركت‌هاي زيان‌ده گفت: «ممكن است كه برخي از شركت‌هاي زيان‌ده نيز در اين بازار پذيرفته شوند اما بايد وضعيت شركت به گونه‌اي باشد كه در آ‌ينده اميدي به سودآوري آن‌ها باشد.»
وي گفت: «آيين‌نامهء مادهء «45» اطلاع‌رساني شركت‌ها براي شركت‌هاي خارج از بورس نيز صادق است و تا حدودي نيز بستگي به طراحان بازار اتي‌سي دارد.»
گفتني است، مادهء «45» قوانين و مقررات بازار سرمايهء ايران مي‌گويد: «هر ناشري كه مجوز انتشار اوراق بهادار خود را از سازمان دريافت كرده است، مكلف است حداقل موارد ذكر شده را طبق دستورالعمل اجرايي كه توسط سازمان تعيين خواهد شد به سازمان ارايه نمايد; صورت‌هاي مالي سالانهء حسابرسي شده، صورت‌هاي مالي ميان دوره‌اي شامل صورت‌هاي مالي شش ماهه حسابرسي شده و صورت‌هاي مالي سه ماهه، گزارش هيات مديره به مجامع و اظهارنظر حسابرس و نيز اطلاعاتي كه اثر يا اهميتي به قيمت اوراق بهادار و تصميم‌سرمايه‌گذاران دارد.
-
ارايه اطلاعات شفاف در فرابورس
بنابراين درخصوص شفافيت اطلاعاتي نيز صرف‌نظر از زيان‌ده يا سودده بودن، شركت‌ها موظف به ارايهء اطلاعات خود در بازار فرابورس نيز هستند.
او خاطرنشان كرد: «پس از راه‌اندازي بازارهاي خارج از بورس، به صورت مرحله به مرحله مقررات اجرايي و نيز ضوابط پذيرش شركت‌ها تهيه و تدوين مي‌شود.»
رييس ادارهء امور بورس‌ها و بازارها نقش طرح عملياتي ارايه شده توسط متقاضي بازار OTC را مهم ارزيابي كرد و گفت: «بسياري از موارد به طرح عملياتي كه متقاضي ارايه مي‌دهد بستگي دارد ولي آنچه مهم است وجود يك رويهء مقرراتي است كه سهام سهام‌داران را محافظت كند.»
