کنترل احساسات، اعتماد به نفس، مديريت زمان، پاسخ مناسب به پرسش‌هاي مصاحبه‌کننده و بسياري از موضوع‌هاي ديگر روند مصاحبه شغلي را تشکيل مي‌دهند. اما آنچه که بر اهميت حضـــــــور هر مصاحبه‌شونده مي‌افزايد؛ انگيزه، هدف و آمادگي وي براي عبور از سد مصاحبه و دستيابي به ايده‌آل‌هاي شغلي است. بازخواني و مشاوره با کارشناسان تا حدودي مي‌تواند از فشار روحي جريان مصاحبه بکاهد و شرايط متعادل‌تري را براي حضوري موفق در اين گفتمان دوسويه فرآهم آورد.
پيش‌نيازهاي مصاحبه شغلي
اجراي فرآيند مصاحبه شغلي به بينش و آمادگي نياز دارد. جست‌وجو درباره اطلاعات سازمان‌ها، سوابق فعاليت‌هاي مديران و کارمندان، وضعيت محصولات در بازار، نحوه رقابت با رقيبان و مهارت در مشاغل تخصصي از جمله اصول اوليه‌اي هستند که کارجويان بايد در آغاز مصاحبه‌هــــاي شغلي رعايت کنند. مهم‌ترين اصول اجراي يک مصاحبه شغلي به شرح زير است:
کنترل استرس
شايد در آغاز اصلي‌ترين معضل کارجويان فقدان آمادگي لازم و ناکافي بودن اطلاعات آنان از نحوه اجراي مصاحبه باشد. اصولاً استرس شغلي امري طبيعي در مصاحبه‌ها تلقي مي‌شود، اما فشـــــار روحـــي بيش از حد نه تنها مانعي بزرگ در اجراي برنامه‌ها ايجاد مي‌کند، موجب کاهش اعتماد به نفس و ناتواني در به اثبات رساندن شايستگي نيز خواهد شد. بنابراين مطالعه و آمادگي ذهني مي‌تواند تا حد زيادي شرايط مطلوب‌تري را براي کارجويان فرآهم آورد.
تأثير نخستين برخورد
طبق نظر کارشناسان روان‌شناسي، هيچ‌گـــــاه بازتاب نخستين تماس‌ها، مکالمه‌ها و ديدارهــــــــــا تکرار نخواهند شد. از اين رو اولين جلسه مصاحبه شغلي بايد با تسلط کامل و پاسخ صحيح به پرسش‌هاي مصاحبه‌کننده به پايان برســــــــد. معمولاً نوع لباس پوشيدن، حاضر شدن در زمان مقرر، آغاز بحث‌هاي تخصصي، حالات و رفتار مصاحبه‌شونده و در نهايت ديدگاه طرفين مصاحبه بسيار حائزاهميت هستند.
ارتباطات غيركلامي
ارتباطات غيرکلامي بازتابي از ارزش‌هاي فرهنگي هر كارجو و عمدتا آموختني هستند.
تاکنون يک مصاحبه شغلي را از نزديـــــک و از ديدگاه يک تحليل‌گر بازبيني کرده‌ايد؟ چرا طرفين مصاحبه (مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده) بايد درست رو در روي يکديگر بنشينند و با هم مکالمه کنند؟ ارتباط غيرکلامي در برخي موارد بسيار تأثيرگذارتر از ارتباط کلامي عمل مي‌کند. چشم‌ها، صورت و حركات دست‌ها هر کدام در جايگاه عضوي فعال مي‌توانند در بيان توضيحات موثر باشند و جريان مصاحبه را هدايت و تغيير دهند.
آموزش و تمرين
نخستين گام براي حضوري موفق در مصاحبه‌هاي شغلي، به وجود آوردن فضايي مناسب براي پرسش و پاسخ است. همانطوري که بايد براي آزمون‌هاي مختلف يک دوره زماني را وقف مطالعه و تحقيق کنيم، اغلب مصاحبه‌هاي استخدامي نيز به بسترهاي لازم براي آشنايي و فراگيري فنون مصاحبه نياز دارند. کاربـــــردي‌تريـــــن اقدام، بازخوانـي مطالب، جمع‌آوري مصـاحبه‌هاي مختلف و ايجاد فضاي مناسب و مشابه مصاحبه است.
هر چـه اطلاعـــــات بيشــتري درباره شرکت و يا سازمان نيروپذيـــــــر داشته باشيد، بهتر مي‌توانيد شرايط حضـــوري مـوفق را در مصاحبه فرآهم آوريد. براي کسب تجربــــــــه و افزايش اعتمــاد به نفس در مصاحبه‌هاي شغلي بايد ذهنتان را روي بخـش‌هاي مختلف رزومه متمرکز کنيد.
براي كسب مهـــارت در جلسه مصاحبه مقابل آينه بنشينيد و مصاحبه‌کننده را مقابل خودتان تصور کنيد. برترين ويژگي‌هاي شغلي، تحصيلي و ســوابق‌تان را نام ببريد. هنگامي که چندين بار اين حرکت را تکرار کنيد، با استفاده از جادوي تمرين به آرامش و اعتماد به نفس مي‌رسيد. ارزيابي و بازخوانــــي پرسش‌هاي مصاحبه‌کننده، تا حد زيادي از ميزان فشار روحي شما مي‌کاهد. مهم‌ترين نکته در هنگام مصاحبه‌هاي شغلي، تمرکز، بازيابي اطلاعات و حفظ اعتماد به نفس اســــــت. با بالا بردن ظرفيت‌ها و توانمندي‌هايتان در اين زمينه جريان مصاحبه را به نفع خودتان هدايت کنيد.
حتي در برخي موارد بررسي انواع رزومه‌ها، سبک‌هاي مصاحبه و مشاوره با کارشناســــــــان اين حوزه مي‌تواند راهکارهاي نويني را پيش‌روي شما قرار دهد. بنابراين براي حضوري ثمربخش در جلسه مصاحبه بايد به عامل اعتماد به نفس و مطالعـــــه دقت کنيد. چنين فرصت‌هايي کمتر در زندگي کاري‌تان پيش خواهند آمد، سعي‌کنيد تا با پرورش ذهن و کسب تجربه‌هاي لازم شايستگي‌هايتان را به اثبات برسانيد.
به ياد داشته باشيد؛ درخواست مصاحبه فرصتي براي نمايش توانمندي‌ها و استعدادهاست. بنابراين بايد با آمادگي و اطلاع از شرايط فعاليــــــت در محل مورد نظر، مصاحبه‌کننده را مطمئن کنيد که بهترين گزينه براي همکاري هستيد.
کاهش فشار روحي
از طريق بازخواني پرسش‌ها
اصلي‌ترين عامل تأثيرگذار در جريان مصاحبه شغلي استرس است. فشار روحي به هر دليل و به هر نوع مي‌تواند جريان مهم‌ترين بخش زندگي شغلي کارجويان را به چالش بکشد. اما مي‌توان با جست‌وجو و به کارگيري سبک‌هاي مختلف ميزان فشار روحي را به حداقل رساند. مهم‌ترين راهکار مقابله با استرس، مطالعه و تحقيق درباره نحوه پرسش‌ها و يافتن پاسخي صحيح به آن‌ها اســــت. در زير به برخي از آن‌ها اشاره مي‌کنيم.
• هــــدف شما از همکاري با ما چيست و چرا شرکت ما را انتخاب کرديد؟
• در جايگاه چه شغلي و چگونه قصد داريد با ما همکاري کنيد؟
• چــــه اهداف و برنامه‌هايي را براي توسعه کسب و کار شرکت در نظر داريد؟
• مسئوليــــت‌پذيري، روحيـــــه کار گـروهي و انتقادپذيري شمــــــــا در چه حدي است؟
• درباره فرهنگ‌کار و قوانيـــــن شـرکــــــت چه اطلاعاتي داريد؟
• عناوين ســــازماني، مسئوليــت‌ها، تجربه‌ها و ســـــــوابق شغلي و تحصيلي‌تـــــــان را شرح دهيد؟
• آيا تصور مي‌کنيد براي ادامه همکاري با شرکت ما به گذراندن دوره آموزشــــي خـاصي نياز داريد؟
• مهم‌ترين چالش‌ها و فرصت‌هاي شرکت را عنوان کنيد؟
• آيا رشته تحصيلي يا مهارتي خودتان را مطابق با شغل مورد نظرتان تصور مي‌کنيد؟
• چه ارتباطي ميان رشــته دانشگاهي، سوابق شغلي و کار مرتبط وجود دارد و اين ارتبــــاط يا شکاف چه تأثيري در توسعه کسب و کـــــــار خواهد داشت؟
• ويژگي‌ها، خلاقيت‌ها و توانمندي‌هايتــــان را شرح دهيد؟
تجربه‌ها و سوابق گذشته
اصلي‌ترين پرسش‌هاي مصاحبه‌کننده در چند حوزه مشخص متمرکز مي‌شوند. هدف ميزان آشنايي و سطح مهارت کارجويان در حرفه‌اي خاص است در واقع نخستين گام در جلسه مصاحبه اعتمادپذيري و توانمندي براي حضوري ثمربخش خواهد بود. به ياد داشته باشيد مسئوليت اصلي مصاحبه‌کننده صحت مهارت‌ها، برگزاري آزمون و شناسايي افراد کاردان در همان جلسه مصاحبه است.
سوابق شغلي، فهرستي از عملکردها و مجموعه‌اي از آثار هر فرد براساس مهارت‌ها است. قطعاً ميزان تحصيلات و تجربه کار عاملي موثر در پست‌هاي سازماني محسوب مي‌شود. تطبيق محتواي رزومه و صحت گفته‌هاي کارجويان در آزمون‌هاي کتبي و عملي مشخص خواهد شد. نحوه پاسخگويي به پرسش‌ها، نوع لباس پوشيدن و زمان حضور در محل مصاحبه از جمله مواردي هستند که مصاحبه‌کننده در همان برخورد اول تشخيص مي‌دهد و صلاحيـــــت ادامه همکاري كارجو را صادر مي‌کند.
پس از مصاحبه
شناخت ويژگي‌ها و خصوصيات فردي داوطلبان، کار بسيار دشواري است، اما اين ويژگي‌ها، در بسياري از موقعيت‌هاي شغلي، بسيار حائز اهميت هستند. روند مصاحبه ممکن است به کمي احتياط نياز داشته باشد. پرسش‌هاي مربوط به خصوصيـات اخلاقي داوطلب، مباحث آزاد و اظهار نظر درباره مسائل مختلف، فرصت بسيار مناسبي براي آشکارشدن ديدگاه‌ها و توانمندي‌هاي كارجويان ايجاد مي‌كند.
روند مصاحبه را مجدداً بازبيني کنيد تا به نقاط ضعف و قدرت خودتان پي ببريد. آيا شرايط و قوانين شرکت با معيارها و توانمندي‌هايتان مطابق بــود؟ آيا توانستيد در نخستين جلسه مصاحبه شغلي سوابق شغلي، تحصيلي و تجربه‌هايتان را به طور دقيـــــق شرح دهيد؟ آيا مطالعه، تحقيق و بازبيني نمونه رزومه‌ها و مشاوره کارشناسان سودمند بود؟
اکنون در جايگاه فردي که با شرايط و اصول مصاحبه شغلي آشنا شده و تجربه حضور در چنين جلسه‌اي را داشته است، وضعيت خودتان را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟ آيا فضاي آکادميک و مباحث تئوري مي‌تواند در برابر واقعيت بازارکار و ارزش‌هاي حرفه‌اي ثمربخش باشند؟
در آستانه ورود به زندگي کاري، چگونه مي‌توان شکاف ميان فقدان سوابق شغلي را پركرد و آرمان‌هاي دوره دانشجويي را تحقق بخشيد؟
براي کسب جايگاه بزرگ بايد با دانش و مهارت در هر رشته صاحب سبک شويد. از خطاها و شکست‌هاي امروز درس بگيريد و فرداهاي بهتر را با پشتوانه تجربه‌ها بسازيد.
کنترل احساسات، اعتماد به نفس، مديريت زمان، پاسخ مناسب به پرسش‌هاي مصاحبه‌کننده و بسياري از موضوع‌هاي ديگر روند مصاحبه شغلي را تشکيل مي‌دهند. اما آنچه که بر اهميت حضـــــــور هر مصاحبه‌شونده مي‌افزايد؛ انگيزه، هدف و آمادگي وي براي عبور از سد مصاحبه و دستيابي به ايده‌آل‌هاي شغلي است. بازخواني و مشاوره با کارشناسان تا حدودي مي‌تواند از فشار روحي جريان مصاحبه بکاهد و شرايط متعادل‌تري را براي حضوري موفق در اين گفتمان دوسويه فرآهم آورد.
پيش‌نيازهاي مصاحبه شغلي
اجراي فرآيند مصاحبه شغلي به بينش و آمادگي نياز دارد. جست‌وجو درباره اطلاعات سازمان‌ها، سوابق فعاليت‌هاي مديران و کارمندان، وضعيت محصولات در بازار، نحوه رقابت با رقيبان و مهارت در مشاغل تخصصي از جمله اصول اوليه‌اي هستند که کارجويان بايد در آغاز مصاحبه‌هــــاي شغلي رعايت کنند. مهم‌ترين اصول اجراي يک مصاحبه شغلي به شرح زير است:
کنترل استرس
شايد در آغاز اصلي‌ترين معضل کارجويان فقدان آمادگي لازم و ناکافي بودن اطلاعات آنان از نحوه اجراي مصاحبه باشد. اصولاً استرس شغلي امري طبيعي در مصاحبه‌ها تلقي مي‌شود، اما فشـــــار روحـــي بيش از حد نه تنها مانعي بزرگ در اجراي برنامه‌ها ايجاد مي‌کند، موجب کاهش اعتماد به نفس و ناتواني در به اثبات رساندن شايستگي نيز خواهد شد. بنابراين مطالعه و آمادگي ذهني مي‌تواند تا حد زيادي شرايط مطلوب‌تري را براي کارجويان فرآهم آورد.
تأثير نخستين برخورد
طبق نظر کارشناسان روان‌شناسي، هيچ‌گـــــاه بازتاب نخستين تماس‌ها، مکالمه‌ها و ديدارهــــــــــا تکرار نخواهند شد. از اين رو اولين جلسه مصاحبه شغلي بايد با تسلط کامل و پاسخ صحيح به پرسش‌هاي مصاحبه‌کننده به پايان برســــــــد. معمولاً نوع لباس پوشيدن، حاضر شدن در زمان مقرر، آغاز بحث‌هاي تخصصي، حالات و رفتار مصاحبه‌شونده و در نهايت ديدگاه طرفين مصاحبه بسيار حائزاهميت هستند.
ارتباطات غيركلامي
ارتباطات غيرکلامي بازتابي از ارزش‌هاي فرهنگي هر كارجو و عمدتا آموختني هستند.
تاکنون يک مصاحبه شغلي را از نزديـــــک و از ديدگاه يک تحليل‌گر بازبيني کرده‌ايد؟ چرا طرفين مصاحبه (مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده) بايد درست رو در روي يکديگر بنشينند و با هم مکالمه کنند؟ ارتباط غيرکلامي در برخي موارد بسيار تأثيرگذارتر از ارتباط کلامي عمل مي‌کند. چشم‌ها، صورت و حركات دست‌ها هر کدام در جايگاه عضوي فعال مي‌توانند در بيان توضيحات موثر باشند و جريان مصاحبه را هدايت و تغيير دهند.
آموزش و تمرين
نخستين گام براي حضوري موفق در مصاحبه‌هاي شغلي، به وجود آوردن فضايي مناسب براي پرسش و پاسخ است. همانطوري که بايد براي آزمون‌هاي مختلف يک دوره زماني را وقف مطالعه و تحقيق کنيم، اغلب مصاحبه‌هاي استخدامي نيز به بسترهاي لازم براي آشنايي و فراگيري فنون مصاحبه نياز دارند. کاربـــــردي‌تريـــــن اقدام، بازخوانـي مطالب، جمع‌آوري مصـاحبه‌هاي مختلف و ايجاد فضاي مناسب و مشابه مصاحبه است.
هر چـه اطلاعـــــات بيشــتري درباره شرکت و يا سازمان نيروپذيـــــــر داشته باشيد، بهتر مي‌توانيد شرايط حضـــوري مـوفق را در مصاحبه فرآهم آوريد. براي کسب تجربــــــــه و افزايش اعتمــاد به نفس در مصاحبه‌هاي شغلي بايد ذهنتان را روي بخـش‌هاي مختلف رزومه متمرکز کنيد.
براي كسب مهـــارت در جلسه مصاحبه مقابل آينه بنشينيد و مصاحبه‌کننده را مقابل خودتان تصور کنيد. برترين ويژگي‌هاي شغلي، تحصيلي و ســوابق‌تان را نام ببريد. هنگامي که چندين بار اين حرکت را تکرار کنيد، با استفاده از جادوي تمرين به آرامش و اعتماد به نفس مي‌رسيد. ارزيابي و بازخوانــــي پرسش‌هاي مصاحبه‌کننده، تا حد زيادي از ميزان فشار روحي شما مي‌کاهد. مهم‌ترين نکته در هنگام مصاحبه‌هاي شغلي، تمرکز، بازيابي اطلاعات و حفظ اعتماد به نفس اســــــت. با بالا بردن ظرفيت‌ها و توانمندي‌هايتان در اين زمينه جريان مصاحبه را به نفع خودتان هدايت کنيد.
حتي در برخي موارد بررسي انواع رزومه‌ها، سبک‌هاي مصاحبه و مشاوره با کارشناســــــــان اين حوزه مي‌تواند راهکارهاي نويني را پيش‌روي شما قرار دهد. بنابراين براي حضوري ثمربخش در جلسه مصاحبه بايد به عامل اعتماد به نفس و مطالعـــــه دقت کنيد. چنين فرصت‌هايي کمتر در زندگي کاري‌تان پيش خواهند آمد، سعي‌کنيد تا با پرورش ذهن و کسب تجربه‌هاي لازم شايستگي‌هايتان را به اثبات برسانيد.
به ياد داشته باشيد؛ درخواست مصاحبه فرصتي براي نمايش توانمندي‌ها و استعدادهاست. بنابراين بايد با آمادگي و اطلاع از شرايط فعاليــــــت در محل مورد نظر، مصاحبه‌کننده را مطمئن کنيد که بهترين گزينه براي همکاري هستيد.
کاهش فشار روحي
از طريق بازخواني پرسش‌ها
اصلي‌ترين عامل تأثيرگذار در جريان مصاحبه شغلي استرس است. فشار روحي به هر دليل و به هر نوع مي‌تواند جريان مهم‌ترين بخش زندگي شغلي کارجويان را به چالش بکشد. اما مي‌توان با جست‌وجو و به کارگيري سبک‌هاي مختلف ميزان فشار روحي را به حداقل رساند. مهم‌ترين راهکار مقابله با استرس، مطالعه و تحقيق درباره نحوه پرسش‌ها و يافتن پاسخي صحيح به آن‌ها اســــت. در زير به برخي از آن‌ها اشاره مي‌کنيم.
• هــــدف شما از همکاري با ما چيست و چرا شرکت ما را انتخاب کرديد؟
• در جايگاه چه شغلي و چگونه قصد داريد با ما همکاري کنيد؟
• چــــه اهداف و برنامه‌هايي را براي توسعه کسب و کار شرکت در نظر داريد؟
• مسئوليــــت‌پذيري، روحيـــــه کار گـروهي و انتقادپذيري شمــــــــا در چه حدي است؟
• درباره فرهنگ‌کار و قوانيـــــن شـرکــــــت چه اطلاعاتي داريد؟
• عناوين ســــازماني، مسئوليــت‌ها، تجربه‌ها و ســـــــوابق شغلي و تحصيلي‌تـــــــان را شرح دهيد؟
• آيا تصور مي‌کنيد براي ادامه همکاري با شرکت ما به گذراندن دوره آموزشــــي خـاصي نياز داريد؟
• مهم‌ترين چالش‌ها و فرصت‌هاي شرکت را عنوان کنيد؟
• آيا رشته تحصيلي يا مهارتي خودتان را مطابق با شغل مورد نظرتان تصور مي‌کنيد؟
• چه ارتباطي ميان رشــته دانشگاهي، سوابق شغلي و کار مرتبط وجود دارد و اين ارتبــــاط يا شکاف چه تأثيري در توسعه کسب و کـــــــار خواهد داشت؟
• ويژگي‌ها، خلاقيت‌ها و توانمندي‌هايتــــان را شرح دهيد؟
تجربه‌ها و سوابق گذشته
اصلي‌ترين پرسش‌هاي مصاحبه‌کننده در چند حوزه مشخص متمرکز مي‌شوند. هدف ميزان آشنايي و سطح مهارت کارجويان در حرفه‌اي خاص است در واقع نخستين گام در جلسه مصاحبه اعتمادپذيري و توانمندي براي حضوري ثمربخش خواهد بود. به ياد داشته باشيد مسئوليت اصلي مصاحبه‌کننده صحت مهارت‌ها، برگزاري آزمون و شناسايي افراد کاردان در همان جلسه مصاحبه است.
سوابق شغلي، فهرستي از عملکردها و مجموعه‌اي از آثار هر فرد براساس مهارت‌ها است. قطعاً ميزان تحصيلات و تجربه کار عاملي موثر در پست‌هاي سازماني محسوب مي‌شود. تطبيق محتواي رزومه و صحت گفته‌هاي کارجويان در آزمون‌هاي کتبي و عملي مشخص خواهد شد. نحوه پاسخگويي به پرسش‌ها، نوع لباس پوشيدن و زمان حضور در محل مصاحبه از جمله مواردي هستند که مصاحبه‌کننده در همان برخورد اول تشخيص مي‌دهد و صلاحيـــــت ادامه همکاري كارجو را صادر مي‌کند.
پس از مصاحبه
شناخت ويژگي‌ها و خصوصيات فردي داوطلبان، کار بسيار دشواري است، اما اين ويژگي‌ها، در بسياري از موقعيت‌هاي شغلي، بسيار حائز اهميت هستند. روند مصاحبه ممکن است به کمي احتياط نياز داشته باشد. پرسش‌هاي مربوط به خصوصيـات اخلاقي داوطلب، مباحث آزاد و اظهار نظر درباره مسائل مختلف، فرصت بسيار مناسبي براي آشکارشدن ديدگاه‌ها و توانمندي‌هاي كارجويان ايجاد مي‌كند.
روند مصاحبه را مجدداً بازبيني کنيد تا به نقاط ضعف و قدرت خودتان پي ببريد. آيا شرايط و قوانين شرکت با معيارها و توانمندي‌هايتان مطابق بــود؟ آيا توانستيد در نخستين جلسه مصاحبه شغلي سوابق شغلي، تحصيلي و تجربه‌هايتان را به طور دقيـــــق شرح دهيد؟ آيا مطالعه، تحقيق و بازبيني نمونه رزومه‌ها و مشاوره کارشناسان سودمند بود؟
اکنون در جايگاه فردي که با شرايط و اصول مصاحبه شغلي آشنا شده و تجربه حضور در چنين جلسه‌اي را داشته است، وضعيت خودتان را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟ آيا فضاي آکادميک و مباحث تئوري مي‌تواند در برابر واقعيت بازارکار و ارزش‌هاي حرفه‌اي ثمربخش باشند؟
در آستانه ورود به زندگي کاري، چگونه مي‌توان شکاف ميان فقدان سوابق شغلي را پركرد و آرمان‌هاي دوره دانشجويي را تحقق بخشيد؟
براي کسب جايگاه بزرگ بايد با دانش و مهارت در هر رشته صاحب سبک شويد. از خطاها و شکست‌هاي امروز درس بگيريد و فرداهاي بهتر را با پشتوانه تجربه‌ها بسازيد.ر
بازار کار
