در دنیایی كه همه چیز آن با سود مالی اداره میشود، بنگاههای اجتماعی باید دائما به دنبال روشهای جدیدی برای به حداكثررسانی كارآمدی و افزایش تاثیر خود باشند. در حالی كه بسیاری از این بنگاهها به طرزی منحصر به فرد در موقعیت «عملكرد خوب» قرار دارند و بر ایجاد تحول در دنیا اثر میگذارند، اما موفقیت آنها به توانایی استفاده موثر از منابع موجود، مشاركتها و ساختارهای اجتماعی بستگی دارد.
من بهعنوان یك كارآفرین اجتماعی، بسیاری از این استراتژیها را طی تجربههای ناخوشایندی فراگرفتهام. در اینجا هشت استراتژی را كه برای بنگاه اجتماعی من موثر بوده و معتقدم میتواند به موفقیت هر شركت اجتماعی دیگری كمك كند معرفی میكنیم.
1) مشاركتهای سودمند دوطرفه ایجاد كنید
بهعنوان یك كارآفرین اجتماعی، وقتی وارد بازار ظاهرا كمبودجهای مثل آموزش یا كارهای داوطلبانه میشوید، به نظر میرسد هیچ امیدی وجود نداشته باشد. اما این گونه نیست.
به جای اینكه بنگاه خود را به بازاری كاملا متفاوت منتقل كنید، به دنبال مشاركتهای استراتژیك باشید كه میتواند درهای جدیدی را به روی شما باز كند، خلاقیت شما را تقویت كند و بر مشكلات غلبه كند. بهطور خاص، به این نتیجه رسیدهام كه مشاركتهای خصوصی- دولتی میتواند به تبدیل رویا به واقعیت كمك كند، به خصوص اگر بر ارزش افزوده برای كلیه طرفین مشاركتكننده تاكید كنید. شركت من، به نام سوشیانا (Soceana) خیلی سریع حضور قدرتمند خود را در عرصه شركتی و از طریق پرداختن به امور داوطلبانه تثبیت كرد؛ اما ما در ضمن میخواستیم بهطور مستقیم با جوانان همكاری داشته باشیم. به جای هدف قرار دادن مدارس كه حوزهای كندتر و كمبودجهتر است، با مقامات شهری و شركتهای مالی بهعنوان اسپانسر برای تامین بودجه وارد همكاری شدیم.
در عوض، ما معیارهای اطلاعاتی كلیدی و تحلیلهایی در رابطه با الگوهای كار داوطلبانه، درگیری جوانان در جامعه و افزایش مشاركت آنان ارائه میكنیم. این رویكرد پاسخگو بود و به سوشیانا این امكان را داد كه به سرعت اثربخشی و اعتبار خود را افزایش دهد و در عین حال مدل كسبوكار ماندگاری را حفظ كند.
2) بهترین نقاط ارتباطی را شناسایی كنید
انتخاب نقاط ارتباطی به اندازه مشاركتهای پایدار مهم است. بسیار مهم است كه اول افرادی را شناسایی كنید كه كنترل بیشترین بودجهها را در دست دارند و دوم به صورت ذاتی به ماموریت شما علاقهمندند. گاهی اوقات ممكن است این دو عامل در دو بخش كاملا مجزا در یك سازمان یافت شوند. بهعنوان مثال، وقتی دیدیم در بسیاری از شركتها كارهای داوطلبانه با قسمت منابع انسانی و قسمت مسوولیت اجتماعی شركتی همپوشانی میشود، به طور مستقیم با هر دو بخش ارتباط برقرار كردیم تا پیشنهادهای ارزشی متفاوتی ایجاد كنیم. برای تامین مالی با مدیران منابع انسانی وارد مذاكره شدیم، چرا كه آنها بیشتر منافع بالقوه از نظر استخدام نیرو، بهرهوری و حفظ كارمندان را درك میكردند. همزمان، تیمهای مسوولیت اجتماعی را بهعنوان مدافع اصلی ارتقای مقاصد اجتماعی خود، هدف قرار دادیم.
3) از طریق مشاركت اعتبارآفرینی كنید
همان قدر كه داشتن شركای خوب و قوی مهم است، كشف فعالان پویا و معتبری كه میتوانند در امور تكنولوژی، توزیع یا مشكلات شبكه به شما كمك كنند، بسیار اهمیت دارد. ما خیلی زود دریافتیم با اینكه بنگاه نوپای ما به دلیل اینكه تیم كوچكی هستیم خیلی چالاك و نوآور است، اما باز هم نیاز داریم اعتبار كسب كنیم؛ به خصوص وقتی تلاش میكنیم وارد مشاركت با شركتهای بزرگ و معروف شویم. برای حل این موضوع، مدتی جستوجو كرده و در نهایت با شركت WIRPO كه شركتی بینالمللی است و در حوزه IT فعالیت میكند و در 61 كشور مختلف دنیا فعال است، وارد همكاری شدیم. آنها افزایش امنیت برای یكپارچهسازی پایگاه اینترنتی ما با اینترانت شركای شركتی دیگر را تضمین میكنند. در عوض، بخش اندكی از بازگشت سرمایه مالی ما را دریافت كرده، ارتباطاتی با شركتهای بزرگ آمریكایی برقرار میكنند و به واسطه سوشیانا درگیر مسوولیت اجتماعی شدهاند.
4) از مشاوران كمك بخواهید
در حالی كه بسیاری از كارآفرینان اجتماعی ممكن است كار خود را با بودجهای بسیار اندك شروع كنند یا اصطلاحا از جیب بخورند، اما راهی برای جذب افراد باتجربه و مفید وجود دارد. این افراد مشاوران بسیار موثری هستند كه میتوانند شكافها و ضعفها را پر كنند. این مشاوران كه اغلب میتوانید آنها را در كنفرانسهای علمی، محافل اجتماعی خودتان یا حتی تماسهای تلفنی معمولی پیدا كنید، میتوانند منبع بیپایان دانش و اطلاعات باشند؛ به شرطی كه همواره پذیرای ایدههای جدید باشید و به تعهدات خود عمل كنید. یكی از اهداف ما این بوده كه همیشه مشاورانی را انتخاب كنیم كه مهارتهای مكمل و شبكهای قوی یا دانش و تخصص كلیدی را به شركت ما میآورند و این امر مزایای حیرتآوری برای ما داشته است. در ابتدا، تیم ما بازوهای تكنولوژی، طراحی و ارتباط با مشتری خوبی داشت، اما ما میخواستیم شبكه شركتی و عملکرد كسبوكارمان را ارتقا دهیم. برای این كار بر فروش کالاهای اجتماعی تاكید كردیم، اما در عین حال مدل كسبوكارمان را برای عدهای از مشاوران توضیح دادیم. در نتیجه، توانستیم علاقه، توصیه و آموزش رسمی افراد با تجربه مختلفی را جذب كنیم.
5) سرمایهگذاران اجتماعی پیدا كنید
با توجه به اینکه اولویتهای اجتماعی دنیای امروز مرتب تغییر میکند، یافتن روشهایی برای پرداختن به مشکلات سلامت، آموزش و انرژی الزامی است. اما با اینکه بیشتر سرمایههای مخاطرهآمیز و گروههای سرمایهگذاری آزاد همچنان بر کسب سود متمرکزند، گروههای نوظهور زیادی هم وجود دارند که بر سود دوگانه تمرکز کردهاند؛ به عبارت دیگر، نه تنها به بازگشت مالی سرمایه خود علاقهمندند، بلکه به اثر اجتماعی آن نیز فکر میکنند. اگر مشارکت خود را ارتقا داده و قیمتگذاری بر اساس سود بالا داشته باشید، حتی میتوانید در محافل سرمایهگذارانی رقابت کنید که فقط دنبال کسب سود هستند. به هر حال، یافتن سرمایهگذارانی که آگاهی اجتماعی داشته باشند میتواند در انتقال تجربه از سوی افرادی که دیدگاه مشترکی با شما و تیمتان دارند، کمککننده باشد و شرایط انعطافپذیرتری را ایجاد کند.
6) محصول خود را ارزان نفروشید
عموم مردم با کارآفرینی اجتماعی بهعنوان بنگاهی ارتباط برقرار میکنند که سودآفرینی در آن قربانی میشود. اما واقعیت این گونه نیست. وقتی میخواهید در یک فروشگاه موادغذایی سرمایهگذاری کنید، گزینههای گران قیمتتر را انتخاب میکنید، چون فکر میکنید کیفیت بهتری دارند. به طور مشابه، افراد بیشتر به پایگاهها و محصولات گرانقیمتتر روی میآورند و برای آنها ارزش قائلند. بنابراین، صرفا به این دلیل که شرکتی هستید که بر فعالیتهای اجتماعی تمرکز میکنید، نباید ارزش محصول یا پایگاه خود را دست کم بگیرید. بهعنوان مثال، تصور کنید شرکت خردهفروشی لباس TOMS کفشهای باکیفیت خود را نزدیک به قیمت تولید بفروشد. آیا فکر میکنید همچنان استقبال گسترده از آن صورت میگیرد؟ شاید اینطور نباشد. یکی از نقاط برجسته شرکت TOMS این ایده متفاوت است که مصرفکنندگان مبلغی بیشتر از قیمت واقعی کفش میپردازند تا به فرد دیگری کمک کنند. شرکت TOMS با فروش هر جفت کفش با مبلغی بالاتر، یک جفت کفش به کودکان نیازمند اهدا میکند. بنابراین، سعی کنید محصولاتی مطلوب و متفاوت با ارزش افزوده قابل توجه به مشتریانتان عرضه کنید. به هر حال، همیشه در نظر داشته باشید که بهرغم ماموریتی که در فروش کالاهای اجتماعی دارید، محصولی تازه و جذاب را میفروشید که بخشی از یک مدل کسبوکار ماندگار است.
7) برای ماموریت خود بازاریابی کنید
کارآفرینان اجتماعی به طور طبیعی یک مزیت بازاریابی در اختیار دارند. در دنیای امروز که زیرساختهای اجتماعی در حال تغییر است، نسل جدید به طور فزاینده به سوی محصولات و کارفرمایانی کشیده میشود که اثر اجتماعی را ارتقا میدهند.
شما میتوانید این کار دینامیک را به یک مزیت برای خودتان تبدیل کنید. مصرفکنندگان ترجیح میدهند محصولاتی بخرند که حس مسوولیت اجتماعی آنان را نیز ارضا کند. افراد به کمک شفافیتی که تکنولوژی ایجاد میکند، بیش از پیش از وجود شرکتهایی که تلاش میکنند تفاوت ایجاد کنند، آگاه میشوند. هدف شما باید این باشد که معیارهای خوب و نمونههای کیفی از کلیه اقداماتی که اثر اجتماعی متفاوت دارند به دست آورید و آن را در مورد شرکت خودتان به کار گیرید تا بهترین موقعیت را در فضای بازار به دست آورید. بر اثرگذاری سود دوگانه شرکت خود تاکید کنید تا مصرفکنندگان بیشتری جذب شوند و وفاداری برند ایجاد کنید.
8) به دنبال کارمندان مشتاق باشید
استخدام استراتژیک وجه تمایز شرکتهایی است که خیلی سریع در بازار پیشرفت میکنند و شرکتهایی را که به تدریج محو میشوند پشت سر میگذارند. اولین مرحلهای که یک شرکت میتواند از آن بهره ببرد، ترکیبی از استعدادهای مختلف است.
بهعنوان مثال، در نقشهایی مثل ارتباط با مشتری مدیر تیم باید در آن بخش تجربه داشته باشد، اما یافتن کارمندان جوان و فعال میتواند در طی کردن سریع مسیر به شما کمک کند. در مورد نقشهای کلیشهای مثل بازاریابی تلفنی و جذب مشتریان بالقوه، مهم است که افرادی پرانرژی را بیابید که هیجان آنها در مورد هدفی که دارند، علاوه بر مشتریان، به کارمندان دیگر هم سرایت کند.
به علاوه، من به این نتیجه رسیدهام که کارمندان جوان و فعالی که با مشتری سر و کار دارند یا عضو تیم فروش هستند، کار خود را مشتاقانه آغاز میکنند و تا پایان هم مشتاق باقی میمانند. کارآفرینان اجتماعی از مزیت منحصر به فردی برخوردارند و آن هم داشتن شرکتی است که مبنای کار آن کالاهای اجتماعی است و بنابراین همیشه فرهنگی را القا میکنند که ابتکاری و مبتنی بر اشتیاق است.
Washington Post