آگاهی و شناخت درباره چگونگی پاسخ دادن به پرسش‌های مصاحبه‌کننده، کلیدی است که همواره به کارجویان شاهراه‌های اجراي مصاحبه موفق را در کم‌ترین زمان ممکن نشان می‌دهد. هدف مصاحبه ارزیابی و به چالش کشیدن مصاحبه‌شونده براي صحت مهارت است. در واقع مصاحبه آزمونی برای سنجش مهارت، قدرت پاسخگويي و تحلیل شخصیت کارجویی خواهد بود، که پس از گذراندن این مرحله به کارمند آرمانی و ایده‌آل آینده تبدیل خواهد شد.
پرسش‌های مصاحبه‌کننده در حین سادگی بسیار دقیق و کارشناسی شده طراحی شده‌اند. وجود چنین سوالات کل نگرانه و در بعضی مواقع سطحي، کلیه ابعاد ذهني مصاحبه‌شونده را طبق اصول روان‌شناختی ارزیابی می‌کند. در چنین مواقعی ذهن پویای کارجو باید دقیقاً حرکت و واکنش بعدی مصاحبه‌کننده را حدس بزند و پاسخ‌های از پیش طراحی شده‌اش را به اجرا گذارد.
نحوه پاسخگويي به پرسش‌های مصاحبه‌کننده
هر گفتمانی در مصاحبه شغلی با توصیف پیشینه، تخصص، مشخصات فردی و دیدگاه هر فرد درباره برنامه‌هاي آینده شغلی آغاز می‌شود. در مرحله اول، مهم‌ترین موضوع تشریح و معرفی خود کارجو است. شخصیت و دیدگاه کارجویان برای مصاحبه‌کننده بسیار حائزاهمیت است. در واقع ساده‌ترین پرسش مربوط به بخش مشخصات فردی خواهد بود، که اغلب کارجویان با توجه به ویژگی‌هــــای خاص خودشــــان آن را پاسخ می‌دهند. مهم‌ترین پرسش‌های مصاحبه‌کننده به شرح زیرند:
تجربه‌ها، سوابق و فعالیت‌های شغلی
نقش و جایگاه شغلی هر فرد صلاحیت وی را برای کسب مشاغل جدید تعیین می‌کند. پرسش‌های مصاحبه‌کننده نیز در این بخش درباره عناوین شغلی پیشین، مسئولیت‌ها، مهارت، قدرت و تبحر هدایت اعضا و در نهایت آزمون عملی و ارزش‌گذاری بر صحت سوابق شغلی کارجویان است. سعی‌کنید با اعتماد به نفس کامل هر آنچه را که آموخته‌اید، پيش چشمان منتظر مصاحبه‌كننده به نمايش بگذاريد.
• هدف‌تان از تغییر شغل چیست؟
• چرا شرکت ما را برای ادامه همکاری انتخاب کردید؟
• درباره شرکت ما چه اطلاعاتی دارید؟
• چطور و به چه طریقی می‌توانید زمینه‌های ایجاد یک همکاری دو طرفه را با شرکت ایجاد کنید؟
همانطور که می‌بینید محور پرسش‌ها درباره وضعیت کنونی کارجو، دیدگاه، قدرت و نحوه تصمیم‌گیری، مدیریت زمان و آگاهی درباره نحوه همکاری آتی با شرکت است. عامل کلیدی همان میزان اعتماد به نفس شما است اگر بخواهيم از ديدگاه مدير بنگريم، تنها صلاحیت و ظرفیت علمي عضو جدید برای همکاری با شرکت ارزیابی می‌شود.
اغلب افراد به دلایل زیادی شغل‌شان را تغییر می‌دهند، گاهی اوقات ارتقای شغلی، تغییر محل زندگی و در بدترین حالت ترک محل کار فرصت‌هاي تازه‌اي را پيش روي كارجويان قرار مي‌دهند.
مهارت‌ها و توانمندی‌ها
هر فردی به تناسب تحصیلات و سوابق شغلی، تجربه‌های فراوانی را کسب کرده اســـت. به‌کارگیری تجربه‌ها و نحوه تصمیم‌گیری کارجویان نقش مهمی در آینده کاری و دست‌یابی به اهداف کوتاه و بلندمدت آنان دارد. در واقع مصاحبه‌کننده نیز برای پی‌بردن به میزان مهارت، دانش و صحت اطلاعات درج شده در رزومه آزمون شفاهی وکتبی برگزار می‌کند. حفظ اعتماد به نفس و کمی مطالعه قبلی می‌تواند فرصت‌هـــای بهتــــری را برای موفقیت به وجود آورد.
تغییر شغل چالش یا فرصت؟
یکی دیگر از مهم‌ترین پرسش‌هایی که در جلسه مصاحبه شغلی از اغلب کارجویان پرسیده می‌شود، درباره شغل گذشته و دلایل روی آوردن به کار جدید است. بی‌شک کسب موقعیت‌های شغلی مناسب‌تر و به بیان دیگر ارتقای شغلی هدفی است که اغلب کارجویان آن را دنبال می‌کنند. در دهه‌های گذشته کارمندان به دلیل تغییر محل سکونت و یا اخراج از محل خدمت امنیت شغل‌شان تهدید می‌شد و به ناچار در جست‌وجوی مشاغل جدیدتر بودند.
در برهه‌ای از زمان فقدان نیروی متخصص، اغلب کارمندان دارای مهارت را 2 شغله کرده بود. اما امروزه به دلیل تحولات بسیار شگرفی که در فضــای ارتباطات و فناوری‌های نوین به وجود آمـــــــــده، هر شرکت و سازمانی سیاست‌های خاص خودش را اجرا می‌کند. این تفاوت‌ها و در برخی موارد تبعیض‌ها میان کارمندان ایجاد اختلاف و تنش می‌کند. به‌تبع کارمندان نیز می‌خواهند مطابق با مسئولیت‌ها و مهارت‌هایشان از حقوق و مزایای مناسب استفاده کنند، اما در برخی مواقع فشار کار تا حدی است که افراد مجبور می‌شوند شغل‌شان را تغییر دهند. اما این تغییر و تحول دلیلی بر ناتوانی کارمندان محسوب نمی‌شود. مهم‌ترین پاسخ‌های مصاحبه‌شونده براي مقابله با پرسش‌هاي مصاحبه‌كننده و تبديل چالش به فرصت به شرح زیرند:
ارتقای شغلی
در پاسخ به پرسش مصاحبه‌کننده، ایجاد تحول، افزایش کارایی، ارتقای شغلی و تغییر وضعیت را می‌توان عنوان کرد. در واقع این پاسخ‌ها برای مصاحبه‌کننده بسیار جالب و موجه است. ارتقای شغلی به دلیل ادامه تحصیل و یا کسب عناوین سازمانی بالاتر نیز امکان‌پذیر است.
تبدیل مشاغل از پاره‌وقت به دائم
از دیگر راهکارهای تغییر و تحول شغلی کسب تجربه در همان زمينه رشته دانشگاهی و پیوستن به موسسه‌های معتبر و بین‌المللی است.
تعدیل نیرو
شاید رایج‌ترین دلیلی که اغلب مدیران در برنامه‌های سازمانی‌شان اجرا می‌کنند، استخدام نیروهای مهارت‌دیده، استفاده از ذخایر منابع انسانی ارزشمند و تعدیل نیروی مبتدي و كم سابقه اســت. این قشر آسیب‌پذیر که اغلب جوانان تازه فارغ‌التحصیل دانشگاهی هستند، تنها به دلیل فقدان مهارت کافی و ناآشنایی به امور، فرصت‌های شغلی خود را از دست می‌دهند و مجبور می‌شوند برای ادامه همکاری به موسسه‌ها و شرکت‌های دیگر مراجعه کنند.
دیدگاه کارجو
اگر فردی ساعی و باتجربه باشید، کمتر درگیر چالش‌ها و معضل‌های محیط‌کار و همکـــــاران خواهید شد. تجربه، سابقه و روابط‌عمومی کلیدهای موفقیت در کسب و کار محسوب می‌شوند. نوع ارتباطی که با همکاران برقرار می‌کنید، نقش مهمی در آینده شغلی و بازتاب‌های رفتاری آنان با شــــــما خواهد داشت.
تطبیق‌دادن عادات با شرایط و محیط‌کار جدید از عمده نگرانی‌های کارمندان تازه‌کار محسوب می‌شود. ایجاد یک برنامه کاری و اجرایی‌کردن وظایفی که مدیر بر عهده شما گذاشته است، ناخودآگاه استرسی ناخواسته ایجاد می‌کند که بخشی از آن به دلیل اهمیت نخستین مسئولیت‌هایی خواهد بود که مدیر مربوطه شخصاً به شما واگذار کرده و بخشی دیگر برای اثبات شایستگی‌ها و تصمیم‌گیری‌هایی است که متعاقبـــــاً به دلیل صحت اجرای دستورات در مورد نحوه فعالیت شما انجام خواهد شد.
تعيين ميزان حقوق
معمولا مبحث تعيين ميزان حقوق در مصاحبه‌هاي شغلي و نحوه طرح آن نزد مصاحبه‌كننده به كارجويان توصيه نمي‌شود. در واقع در همان برگه تكميل رزومه كه از طرف مدير شركت به كارجويان داده مي‌شود، پرسشي تحت عنوان ميزان حقوق دريافتي وجود دارد، اما اغلب كارجويان نمي‌دانند كه چه جوابي بدهند.
در پاسخ به این سوال ابتدا به این نکته توجه کنید که شما فردی حرفه‌ای و دارای سابقه کار هستید یا در این حرفه، تازه‌کار و مبتدی محسوب می‌شوید. قطعا طرح اين پرسش و آگاهي از وضعيت موجود مي‌تواند در انتخاب دستمزد واقعي راهنمايي‌تان كند.
كارمندان حرفه‌اي
اگر مصاحبه‌كننده در آغاز درباره میزان دستمزد پرسيد، برای حرفه‌ای‌تر به نظر رسیدن بهتر است به او یادآوری کنید مایلید ابتدا درباره مسئوليت و جـــزئیات كار بيشتر بدانيـــــد. پس از تعيين وظايف و سمتي كه به واسطه ميزان تحصيلات و سوابق كاري برايتان درنظر گرفته شد، حقوق پيشنهادي‌تان را اعلام كنيد.
كارمندان مبتدي
اگر حرفـــه‌ای نیستید، باید با دقت اطلاعات لازم درباره نحوه و شـــرايط تخصيـــص حقوق مناســب با شغل دلخواه‌تان را فراگيريد. درباره ميزان دستمزد مي‌توانيد با استفاده از مشاغل مشابه حداقل و حداكثر دريافتي را ارزيابي كنيد. سپــــس محدوده حقوق پيشنهادي‌تان را اعلام كنيد.
به ياد داشته باشيد؛ موقعيت مكاني، دسترسي آسان به محل كار و اطلاع از نحوه كار، از اصلي‌ترين موضوعاتي هستند كه بايد در انتخاب‌هايتان درنظر بگيريد.
اگر تا پایان مصاحبه، مصاحبه‌كننده درباره دستمزد صحبتی نکرد، شما گفت‌وگو در این مورد را حتمـــا آغاز کنید. در غیر این صورت به نظر می‌رسد که دستمزد برای شما اهمیتی ندارد.
به ياد داشته باشید؛ هـــــــرگز در ابتدای مصاحبه درباره ميــــــزان دستمزد صحبت نکنید. تصور مصاحبه‌كننده درباره شـــــما با اين پرسش كاملا عوض خواهد شـــــد و فردي ماديات‌گرا را از خود به نمايش خواهيد گذاشـــــت. اما در عین حال موضوع دستمزد را نیز مسکوت نگذارید و با در نظر گرفتن میزان حقوق قبلی و انتظار خودتان برای دستمزد دریافتی، از یک محـــــدوده قیمت مناسب استفاده کنید.
بازارکار
