برنامه كسب و كار يا طرح توجيهي براي يك پروژه يا فعاليت تجاري در هر سازمان اقتصادي بزرگ و شركت كوچكي به‌عنوان يك سند اصلي تلقي مي شود كه مقياسي خواهد بود براي كارمندان و مديران تا بواسطه آن بتوانند ميزان موفقيت‌هاي خود و شركت را بسنجند و براي فعاليت هاي آتي خود تصميم گيري كنند. اين برنامه بر اساس توانايي هاي شركت در نيروي انساني، تجهيزات و سرمايه تهيه مي شود.
به عنوان مثال داشتن يك برنامه كسب و كار مناسب هنگام ارايه تقاضاي دريافت وام ازموسسات اعتباري همچون بانك ها نقش موثري در تصميم گيري آنها براي حمايت از شركت شما و پروژه هاي در دست اجراي شما دارد.

در ادامه با اطلاعات مورد نياز براي تهيه يك برنامه كسب و كار آشنا مي شويم:
خلاصه مديريتي كه تشريح كننده رنوس اهداف و ديدگاه هاي شما باشد
اولين بخشي كه بايد در طرح خود بياوريد و معمولا از حدود 2 الي 3 صفحه بيشتر نبايد تجاوز كند خلاصه مديريتي نام دارد. خلاصه مديريتي استراتژي كسب و كار شما را معرفي مي نمايد و مطمئنا مهمترين بخش براي مديران و موسسات اعتباري است. توجه داشته باشيد كه اكثر مديراني كه قرار است به به جريان افتادن پرونده طرح شما براي دريافت كمك و حمايت مالي تاييد كنند هميشه دچار مشكل كمبود وقت هستند و از اين رو نبايد انتظار داشته باشيد كه با دقت كامل براي خواندن طرح شما كه در چندين صفحه تهيه شده وقت بگذارند.
براي اينكه بتوانيد در عرض چند دقيقه اهداف و اولويت ها و برنامه هاي خود را براي آنها بازگو كنيد بايد مطالب كل طرح را به صورت اجمالي و قانع كننده همراه با اعداد و ارقام پيشنهادي در صفحات محدودي به صورت تايپ شده در اختيار آنها قرار دهيد. اگر شما نتوانيد در دو, سه صفحه مسئول رسيدگي به برنامه كسب و كار خود را قانع كنيد كه طرح كسب و كارتان قابل اطمينان و ارزشمند براي سرمايه گذاري است مطمئن باشيد كه جلسه را دست خالي ترك خواهيد كرد.
همچنين اين خلاصه به عنوان يك ابزار ارتباطي براي كارمندان و مشتريان بالقوه شما كه نياز دارند از ذهنيات و انديشه شما آگاه شوند داراي اهميت زيادي است.
شرح مختصري از چگونگي آغاز به كار شركت
به صورت واضح اساس شكل گيري و آغاز به كار شركت را شرح دهيد و نحوه رسيدن به ايده و شروع اين كسب و كار را توسط خود و يا همراه با شركايتان را بيان نماييد. در اين قسمت بايد سعي كنيد از نكته ها و اصولي كه موسسه اعتباري طرف شما بر آن تاكيد دارد استفاده كنيد و دغدغه هاي خود را با چالش هاي آنها همسان سازيد. به عنوان نمونه اگر با يك بانك يا شركت كه اولويت را بر صادرات و واردات گذاشته براي فعاليت هاي توليدي وارد مذاكره نشويد يا اگر به اين كار دست زديد از ظرفيتهاي طرح خود براي امر صادرات و واردات سخن بگوييد.
اهداف شركت شما
در چند پاراگرف اهداف كوتاه مدت و بلند مدت خود را براي شركت تشريح كنيد. بيان كنيد كه طبق برنامه ريزي هاي خود در چه مدت زماني به اين اهداف دست خواهيد يافت؟ در بازاري كه براي كسب و كار خود در نظر گرفته ايد مشتريان شما چه كساني خواهند بود و بر كدام بخش از بازار تمركز خواهيد كرد و هدف از اين انتخاب ها را بيان كنيد.
سوابق گروه مديريتي
بخش مديريت بايد شامل اطلاعات شخصي و كاري اعضا باشد و همچنين اطلاعاتي نسبت به سوابق كاري و مسئوليتهاي مرتبط آنها را در اختيار بگذارد. اين اطلاعات بايد نمايانگر دانش و تجربيات علمي و عملي گروهي باشد كه شما براي پياده سازي طرح خود انتخاب كرده ايد. اين بخش مي تواند تا حدود زيادي خيال سرمايه گذاران طرح شما را از توانمندي شما براي اجراي طرح راحت كند.
خدمات يا محصولاتي كه در طرح شما پيشنهاد شده
نكته اي كه در اين بخش مورد توجه قرار مي گيرد تفاوت ها و مزيت هايي است كه كالاها و خدمات شما با ساير محصولات بازار دارد. در اين بخش بايد به صورت دقيق كالاها و يا خدماتي را كه پس از اجراي موفق طرح قابل ارائه هستند را معرفي و با محصولات مشابه بازار داخل و بين الملل مقايسه نماييد و علل برتري طرح خود را در مقايسه با آنها از نظر كمي و كيفي بيان كنيد.
كشش بازار براي كالاها و خدمات شما
به خاطر داشته باشيد كه شما مجبور هستيد تا موسسات اعتباري, كارمندان و ديگر افراد موثر و فعال در بازار مورد نظر خود را براي حمايت، همكاري، خريد و سرمايه گذاري متقاعد سازيد. شما براي اين بخش نيازمند انجام تحقيقات گسترده اي هستيد.
اگر كسب و كار مورد نظر شما در محيط وب شكل خواهد گرفت يا هم در اينترنت و هم در محيط فيزيكي قابل پياده سازي است بايد كشش بازار منطقه اي و بين اللملي را براي طرح مورد نظر خود تعيين كنيد.
استراتژي بازاريابي
چگونه مي خواهيد شروع فعاليت خود را به دنيا اعلام كنيد. آيا تبليغات كاغذي، تلويزيوني يا اينترنتي و يا هر سه را انتخاب مي كنيد؟آيا از ابزارهاي بازاريابي برخط مثل سرويس هاي هاي http://www.bCentral.com استفاده مي كنيد تا سايت خود را در موتور هاي جستجو و ساير سايت ها قرار دهيد.
همچنين شما نيازمند محاسبه و آماده كردن ميزان هزينه هاي تبليغاتي و بازايابي هستيد.
دورنماي اقتصادي سه الي پنج ساله
اين بخش بايد شامل خلاصه اي از پيش بيني هاي مالي شما باشد كه در قالب اعداد و ارقام نحوه دست يابي شما را به دورنماي مفروضتان را بيان نمايد.
بايستي اطلاعات مربوط به ميزان درآمد ها و هزينه هاي مربوط به هر يك از دوره هاي زماني را بيان نماييد. يكي ديگر از مواردي كه بايد در اين قسمت مورد اشاره قرار دهيد مقدار پولي است كه تمايل داريد از موسسه اعتباري مورد نظر خود دريافت نماييد تا بوسيله آن هزينه هاي اوليه هاي مربوط به شروع كار خود را تامين كنيد.
تكميل درست، كامل و شفاف اين بخش حساس ترين بخش از طرح شماست و مي تواند موفقيت يا شكست طرح شما را تضمين نمايد.